نفیسه اخوندمکه ئی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی معماری اسلامی موسسه آموزش عالی دانش پژوهان پیشرو اصفهان
تبسم صفی خانی - استادیار گروه معماری و شهرسازی موسسه آموزش عالی دانش پژوهان پیشرو اصفهان

هنراسلامی ویژگی هایی دارد که از جمله مهم ترین آن ها وحدت است؛ وحدتی که منبعث از توحید یعنی اصل الاصول تمام ادیان الهی است، زیرا باطن و معنای تمام معتقدات، عبادات و احکام اسلامی چیزی جز کلمه توحید لا اله الا الله نیست. وحدت و تجلی یگانگی حضور خالقی یکتا در تار و پود فیزیکی، یکی از عوامل اساسی شکل گیری هویت معنوی و فرهنگ قدسی شناخته می شود. این مفهوم که بر مبنای اصل توحید در جهان بینی اسلامی پایه ریزی شده است به صورت یک سامانه در مسجد جامع عتیق اصفهان پدید آمده است که پدید آورنده اصل حرکت از کثرت به وحدت بوده است. حال وظیفه معماران است که با تجلی این اصل الهی به صورت سامانه، در کالبد فیزیکی بنا و هم چنین مفهوم سازی آن جهت ادراک معنایی در فضا، به این الگوی اساسی مراجعه کرده و از آن در طراحی بهره جویند. در این مقاله سعی شده با بهره گیری از اصول وحدت بخش در معماری اسلامی با توجه به مسجد جامع عتیق اصفهان ، برخی از عوامل ایجاد کننده ی حس وحدت در معماری، چه از لحاظ بصری و چه از لحاظ مفهومی، استخراج شوند.

معماری اسلامی، وحدت، مسجد جامع عتیق