محمود شاطریان - عضو هیات علمی دانشکده حقوق دانشگاه کاشان
جواد یحیی زاده کاشی - دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق عمومی دانشگاه علامه طباطبایی

شهر، ماوای طبیعی انسان متمدن ، منعکس کننده هر نظام سیاسی و بیانگر افکار و اندیشه ها و روابط انسانها در فضای کالبدی است. مطالعه شهر به عنوان یکی از پیچیده ترین دستاوردهای انسان متمدن، نیازمند استمداد از علوم مختلف است. شهرسازی به عنوان علم و هنر آمایش شهرها در تحقق توسعه پایدار شهری و نیل به شهر مطلوب در هزاره سوم دارای نقش بی بدیل است. هنر این رشته آن است که به مدد شاخه های دیگر علوم اعم از اقتصاد و حقوق و جغرافیا و تلفیق آن با دستاوردهای فنی و تکنیکی ، برای شهرهای نابسامان کشور، چاره جویی نماید.آشنایی با تحولات شهرنشینی و شهرسازی در ادوار گذشته به منظور ریشه یابی و حل مسائل امروزی واجد اهمیت اساسی است. مقاله حاضر با رویکرد تاریخی تحلیلی شهرسازی کشور در دوران معاصر را مورد بررسی قرار داده است.پس از بررسی اجمالی مفاهیم و نظریات پیرامون شهر و شهرسازی، تحولات شهرسازی دوران قاجار و پهلوی مورد بررسی قرار گرفته اند. این دوران همزمان با آغاز قانونگذاری به صورت رسمی و حرکت به سوی مدرنیته ، تغییرات عمده ای در نظام شهرسازی و شهرنشینی کشور به همراه داشته است. اقتباس قوانین و مقررات غربی، تلاش بر مدرن سازی، اتکا به درآمدهای نفتی، بی اعتنایی به نقش مردم در اداره شهرها و اتخاذ سیاست های نادرست شهرسازی آسیب های جدی بر پیکره شهرهای کشور بر جای گذارده است که آثار آن تاکنون باقی است.

ایران ، شهر، شهرسازی، قاجار، پهلوی ، قوانین و مقررات