هادی کاظم علیلو - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی ارومیه
جواد شریف نژاد - هیئت علمی، گروه مهندسی معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه، ارومیه، ایران

ایده پردازی (خلق ایده و کانسپت) به عنوان بخش مهمی از فرآیند طراحی، همواره در ادبیات طراحی پژوهی مورد توجه بوده است. این پژوهش در بخش نخست، پس از بررسی آرای نظریه پردازان، با استفاده از روشی توصیفی-تحلیلی، فرآیند طراحی را در دو نسل الگوهای نظام مند و محیط شناسانه و روش های خلق ایده و کانسپت را در چهار مقوله قیاسی، الگوواره، منطقی و نظری طبقه بندی می کند. در بخش دوم، در پیمایشی میدانی، رابطه فرآیند طراحی و روش های خلق ایده در گروه دانشجویان معماری تهران بررسی شد. گردآوری داده ها با استفاده از پرسشنامه بسته و 1 کارشناسی و مشاورین تراز در سه حوزه ساختمان های مسکونی، تجاری-اداری وآموزشی انجام گرفت. تحلیل داده ها با استفاده و روش تحلیل مسیر، نشان می دهد در هر دو گروه، تمایل به استفاده از فرآیند SMART-PLS از نرم افزار نظام مند و روش منطقی بیشتر است. نوع کاربری ساختمان در مدل ارتباطی چندان تاثیرگذار نیست و در نتایج حاصل از مشاورین و دانشجویان تفاوت هایی وجود دارد. در بیشتر موارد، ارتباط معنادار و مطلوب تری بین فرآیند نظام مند و روش منطقی، فرآیند تعاملی و روش قیاسی و نظری، فرآیند مشارکتی و روش منطقی و قیاسی به چشم می خورد. نتایج این پژوهش می تواند برای پیشرفت حرفه معماری و بخصوص آموزش دانشجویان این رشته بسیار مفید واقع شود.

معماری، فرایند طراحی، طرح مایه، کانسپت، آموزش معماری