فرشاد افضلی - دانشجو کارشناس ارشد، دانشگاه علم و فرهنگ، گروه معماری داخلی، تهران، ایران
محمدرضا نامداری - عضو هیات علمی دانشگاه علم و فرهنگ، دانشکده هنر و معماری، گروه معماری داخلی، تهران، ایران

ورود مفهوم هویت به عرصه معماری و شهرسازی روی دیگری از هویت را که وابسته به عناصر فیزیکی و کالبدی فضاهای زیستی است، به نمایش می گذارد. در کشور ایران با توجه به حضور عمیق اسلام، فرهنگی با عنوان اسلامی ایرانی شکل گرفته که خود عناصر خاصی را در معماری ایرانی وارد نموده است. از جمله این عناصر، عناصر اصلی سازنده ورودی خانه ها است. از این رو، هدف اصلی این نوشتار، سیر تحول فضای ورودی خانه های تهران از گذشته تا به امروز مورد بررسی قرارگرفته است. نتایج به دست آمده حاکی از این امر است که در روند تغییرپذیری فضای ورودی از شیوه سنتی به تلفیقی و سپس از شیوه تلفیقی به اروپایی، تمامی اجزاء و عناصر ورودی دچار تحول می گردد، اما این تغییر، در ابتدا به صورتی ظاهری و سطحی رخ می دهد و سپس به شکلی جزئی و ساختاری نمود پیدا می کند. در این تحقیق سعی بر آن بود که بتوانیم یک روند مقایسهای میان ورودی خانه های سه دورهی قاجار، پهلوی و معاصر را داشته باشیم. بعد از بیان کلی ویژگی های معماری هر دوره، به بررسی ویژگی های ورودی خانه پرداخته ایم که به کمک عناصر ثابت، نیمه ثابت و متغیر، به بیان هر یک از این ویژگی ها در ورودی سه خانه پرداخته ایم. روندی که ما در این تحقیق پیش گرفتیم، ساختاری مقایسه گونه میان این سه دوره با سه نمونه موردی از خانه های شهر تهران است. نگاه مقایسه ای باعث می شود که بیننده بتواند به ویژگی های هر خانه در هر دوره با خانه ی دیگر را واضح تر درک کند و به نتیجه ای واضح و روشن در مورد این سه دوره برسد و تغییرات در اصول و قواعد آن ها را پی ببرد.

ورودی، خانه، قاجار پهلوی معاصر، عناصر ثایت نیمه ثابت و متغیر