زهرا باهنر - دانشجوی کارشناسی ارشد آلودگی محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه ملایر
عیسی سلگی - دانشیار گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه ملایر

فلزات سنگین با توجه به منابع تولید متعدد و پایداری در محیط به عنوان بحران مهم محیط زیستی تلقی می شوند. فلزاتسنگین دارای خاصیت تجمع و بزرگنمایی زیستی در زنجیرهی مواد غذاییاند. هدف از انجام این پژوهش بررسی میزانفلزات سنگین آهن و منگنز در اندام پر گنجشک خانگی در مناطق شهری است. به منظور آماده سازی نمونه ها، پر پرندگانبا استون و آب دوبار تقطیر شستشو شد تا از هر نوع آلودگی و چربی زدوده شوند. نمونه های پر در آون با دمای 60 درجهسانتیگراد به مدت 24 ساعت قرار داده شد تا کاملا خشک شوند. سپس بافت های خشک شده با هاون چینی به صورتپودردرآمدند. میزان فلز آهن گنجشک خانگی در اندام پر بیشتر از فلز سرب است. با توجه به اینکه آلودگی های خارجیدر مورد بسیاری از عناصر ممکن است میزان غلظت فلزات را در پر پس از شکل گیری تغییر دهند، در نتیجه میزان فلزاتسنگین در بخش هایی از پر که بیشتر در معرض آلودگی های خارجی هستند (به عنوان مثال آلودگی های موجود در هوا)افزایش مییابد. بنابراین بایستی تمامی فاکتورهایی که ممکن است روی میزان فلزات در پر که در نتیجه آلودگی هایخارجی است در هنگام آنالیز نمونه ها مد نظر قرار گیرد. یکی از راه هایی که می تواند اثر آلودگی های خارجی را در پرپرندگان کاهش دهد، شستن پرها قبل از انجام آنالیز نمونه است. در این پژوهش، پرها شسته شده و سپس آنالیزگردیدند. بنابراین میتوان نتیجه گرفت که وجود این عناصر در پر پرندگان مورد مطالعه در نتیجه آلودگی های خارجیمانند هوا نبوده، بلکه در هنگام شکل گیری پر پرندگان در خون آنها وجود داشته و به پر انتقال یافته اند. از دلایلاحنمالی بالا بودن میزان غلظت فلزات سنگین در مناطق شهری می توان ترافیک جاده ای، فعالیت های صنعتی،فعالیت های انسانی و توسعه و استقرار صنایع را نام برد.

شاخص های زیستی، آهن، منگنز، گنجشک خانگی، اندام پر