مینا باغبانی - دانشجو کارشناسی ارشد اتاق عمل، کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشکده پیراپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران ایران
صدیقه حنانی - کارشناس ارشد پرستاری داخلی جراحی، عضو هیئت علمی گروه اتاق عمل، دانشکده پیراپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران ایران
فاطمه وافی ثانی - دانشجو کارشناسی ارشد اتاق عمل، کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشکده پیراپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران ایران

زمینه و هدف: استفاده از تکنولوژی رادیولوژیک در جراحی دارای مزایای بسیاری برای بهبود عمل جراحی است، با این حال قرارگیری ناخواسته در معرض تابش های یونیزان می تواند اثرات مضری برای بیمار و ارائه دهندگان خدمات بهداشتی داشته باشد. این عوارض می تواند به صورت های مختلفی از جمله ناباروری، سقط جنین، آب مروارید، سرطان و اثرات ژنتیکی باشند. لذا این مطالعه با هدف تعیین عوامل موثر بر حفاظت پرتوی و تجمع پرتوهای یونیزان در پرسنل اتاق عمل انجام شد.روش کار: این مطالعه به صورت مروری نظام مند و درسال 1398 انجام شد. جهت دسترسی به مقالات، کلیدواژه های اتاق عمل، پرتوهای یونیزان، ، حفاظت پرتوی، مضرات اشعه، Operating room، Radiation protection، Ionizing radiation، Radiation Damage بدون در نظر گرفتن محدودیت زمانی در پایگاه های داده ای SID، ISI، Scopus و موتور جستوجوگر Google Scholar سرچ شد. ابتدا 98 مقاله مرتبط با عنوان پیدا شد که پس از بررسی چکیده مقالات توسط پژوهشگران، 32 مقاله انتخاب و نتایج مطالعه بر اساس آن ها ارائه گردید. یافته ها: نتایج حاصل از بررسی ها نشان داد بیشترین عامل موثر بر مواجهه پرسنل با اشعه (37/5) پایین بودن سطح آگاهی پرسنل و جراحان با اصول حفاظت پرتوی و عدم اطلاع از خط مشی و دستورالعمل های حفاظتی جدید اشعه بوده است. 31/5% از مطالعات پایین بودن مدرک تحصیلی پرسنل اتاق عمل را عامل موثر در مواجهه پرتوی اعلام کردند. همچنین به ترتیب در 75/ 18% و 9/35% مطالعات به کمبود وسایل حفاظتی و استاندارد نبودن آن ها و افزایش سابقه کاری در پرسنل به عنوان عامل موثر در حفاظت پرتوی اشاره شد. برخی مقالات (25/6 %) حرفه ای نبودن جراحان و عدم آشنایی با راه-های کاهش دوز تابشی را به عنوان یکی از علل افزایش مواجه پرسنل و بیماران با پرتوهای یونیزان معرفی کردند.نتیجه گیری: با توجه به اینکه بیشترین آمار موثر در حفاظت پرتوی پایین بودن آگاهی پرسنل و جراحان از اصول حفاظت پرتوی بوده است، برگزاری آموزش های مداوم دوره ای ضمن خدمت و ارائه خط مشی های حفاظت پرتوی برای پرسنل اتاق عمل و جراحان و نظارت مستمر بر رعایت حفاظت پرتوی توسط کمیته حفاظت پرتوی و همچین لحاظ فرم های ارزشیابی رعایت حفاظت پرتوی در ارزشیابی سالیانه پرسنل می تواند نقش بسزایی در رعایت حفاظت پرتوی در پرسنل داشته باشد.

اشعه، حفاظت پرتوی، پرتوهای یونیزان، اتاق عمل