نسرین مشتاقی - عضو هیات علمی گروه بیوتکنولوژی و بهزراعی دانشگاه فردوسی مشهد
احمد شریفی - عضو هیات علمی گروه فناوری کشت بافتهای گیاهی جهاد دانشگاهی مشهد
عبدالرضا یاقری - عضو هیات علمی گروه بیوتکنولوژی و بهزراعی دانشگاه فردوسی مشهد

ریزازدیادی گیاهان در محیط کشت مایع در شرایط استریل، روشی مناسب برای تک ثیر گیاهان در سطح وسیع محسوب میشود. اتوماسیون ریزازدیادی به روش اندام زایی یا جنین زایی سوماتیکی در بیوراکتورها به عنوان یک روش مناسب برای کاهش زمان و هزینه های تکثیر گیاهان شناخته شده است. تاکنون از انواع متعددی از بیوراکتورها برای تکثیر بیوماس گیاهی استفاده شده است که هر کدام از آنها از مزایا و محدودیت هایی برخوردارند. هم اکنون سیستم های تعلیق موقت و بیوراکتور هوادهنده توانستهاند تا حدی این مشکلات را مرتفع نمایند . در ای ن سیستم ها می توان با بهینه کردن شرایط کشت و پارامترهای مهم موثر بر رشد، به راندمان بالایی از تکثیر دست یافت. در این مقاله بیوراکتورهای مناسب برای ریزازدیادی و روش های تکثیر کلونال کم هزینه، معرفی و تجارب جهانی استفاده از آنها به منظور آشنایی محققان داخلی با تکنیک های جدید تکثیر گیاهان در محیط کشتهای مایع مورد بررسی قرار گرفته است.