عباس واعظ زاده - استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بیرجند

زبان فارسی، به عنوان یکی از اصلیترین مولفه های هویت ملی ایرانیان، امروزه در معرض تهاجمات خارجی و آسیب های داخلی فراوانی است؛ لذا همه نهادهای کشور – اعم از نهادهای مرتبط با زبان فارسی (نظیر: فرهنگستان زبان و ادب فارسی و بنیاد سعدی) و سایر نهادهای فرهنگی، آموزشی و رسانه ای – در قبال زبان فارسی مسئولند. یکی از نهادهای مسئول در قبال زبان فارسی که می تواند نقش موثری در قبال زبان فارسی داشته باشد، دانشگاه است. دانشگاه، به مثابه اصلی ترین نهاد علمی کشور، با توجه به وظیفه ذاتی خود و نیز بر اساس اسناد بالادستی نظام و مطالبات رهبری در سه سطح حفظ، تقویت و گسترش زبان فارسی وظایفی دارد. این مقاله به بررسی وظایف و نقش دانشگاه در قبال زبان فارسی و راهکارهای عملی کردن این وظایف در سطوح مذکور می پردازد. طبق بررسیهای انجام شده، بر اساس اسناد بالادستی نظام و مطالبات رهبری، اهم وظایف دانشگاه در سطح حفظ زبان فارسی، به کارگیری معادل های فارسی رایج برای واژهها و اصطلاحات علمی و پیشنهاد معادل های فارسی برای اصطلاحات علمی جدید؛ در سطح تقویت زبان فارسی، ایجاد نهضت فارسی نویسی در جهت ارتقای این زبان به یک زبان علمی بین المللی مرجع؛ و در سطح گسترش زبان فارسی، تقویت و گسترش کرسیهای آموزش زبان فارسی و حمایت از تاسیس رشته زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه های سراسر جهان و افزایش پذیرش دانشجویان خارجی است. این مقاله تقویت جایگاه رشته و گروههای زبان و ادبیات فارسی را یکی از راهکارهای اصلی عملی کردن وظایف دانشگاه در قبال زبان فارسی می داند.

دانشگاه، زبان فارسی، هویت ملی، مرجعیت علمی.