خشایار کاشانی جو - دکتری شهرسازی، عضو هیات علمی گروه معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس

اگرچه حمل و نقل در شهرها از دیرباز ذهن بشر را به خود مشغول نموده اما بویژه پس از انقلاب صنعتی و افزایش بی سابقه شهرنشینی و پیدایش وسایل گوناگون جابجایی بر اهمیت آن بیش از پیش افزوده گردیده است. آنچنان که حمل و نقل به یکی از مهمترین چالش های شهرنشینی در سراسر جهان کنونی بدل گردیده است. از سویی دیگر، امروزه به شدت بر توسعه پایدار در ابعاد مختلف زندگی انسانها تاکید گردیده و اقدامات علمی و عملی بسیاری جهت جایگزینی روش های سازگار با محیط زیست به جای توسعه های خطی در حال انجام می باشد. بررسی اصول و جایگزینی شیوه های حمل و نقل پایدار بر اساس همین رویکرد مورد توجه جوامع پیشرو قرار گرفته و این در حالی است که در ایران حتی مبانی اولیه موضوع ناشناخته مانده است. انجام پژوهش در این زمینه در کشورمان، با توجه به رشد شتابان شهرنشینی، مراحل گذار به توسعه یافتگی و شرایط بومی از اهمیت بیشتری نیز برخوردار می باشد. در نگارش این مقاله مهمترین منابع و تارنگارهای مرتبط با حمل و نقل درون شهری و مفاهیم و اصول توسعه پایدار مورد بررسی قرارگرفته، در ادامه شیوه های گوناگون حمل و نقل درون شهری از منظر پایداری ارزیابی و مقایسه گردیده و در نهایت پیشنهاداتی جهت گسترش حمل و نقل پایدار به ویژه با توجه به شرایط شهرهای ایران ارائه شده است. نتایج این مطالعه نشان می دهند که روش های مختلف حمل و نقل غیر موتوری و همگانی همسازترین گونه ها با توسعه پایدار شهری بوده و چنانچه براساس ساختار کالبدی و جمعیتی هر شهر مبتنی بر شبکه ای به هم پیوسته انتخاب و طراحی شوند می توانند از جنبه های گوناگون بر ارتقاء کیفیت زندگی شهری اثرگذار گردند.

حمل و نقل درون شهری، توسعه شهری پایدار، حمل و نقل پایدار، حمل و نقل همگانی، حمل و نقل غیرموتوری