علی فرنام - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری و منطقه ای دانشگاه تهران

میدان گازی پارس جنوبی، مهمترین ذخیره انرژی کشور به شمار می آید که به دلیل موقعیت و وضعیت اشتراکی مخزن و پیشتازی همسایه جنوبی خلیج فارس - کشور قطر- در برداشت از این میدان گازی؛ هدف گذاری توسعه بهره برداری، سرمایه گذاری و ساخت آن در کوتاه ترین زمان پیش بینی و اجرا گردیده و طرحهای توسعه آتی نیز برای بهره برداری بیشینه ایران از این میدان در دست طراحی و اجراست. هرچند سرمایه گذاری گسترده و توسعه پالایشگاههای گاز و صنایع پتروشیمی و افزایش فرصتهای شغلی به مثابه موتور محرک توسعه اقتصادی یکی از محروم ترین مناطق کشور (منطقه عسلویه در مرز سه استان جنوبی بوشهر، فارس و هرمزگان) بوده است، لیکن توزیع و نشت آثار توسعه در سکونتگاههای پیرامون به کندی صورت پذیرفته و توازن توزیع جمعیت، فعالیت و زیرساختها متناسب با ضرورتهای توسعه پایدار منطقه ای به چشم نمی خورد، مصادیقی از قبیل: بیکاری ساکنان بومی، نرخ بالای مهاجرت، تضادهای اجتماعی، اقتصادی و مذهبی جمعیت بومی و مهاجر، جا بجایی و یا محصوریت سکونتگاههای انسانی در کنار شرایط خاص بستر جغرافیایی، اقلیمی و زیست محیطی منطقه؛ پیچیدگی های فراوانی در دستیابی به شکل پایدار توسعه منطقه ای ایجاد نموده است. در این پژوهش، ابتدا با پرداختن اجمالی به مهمترین ابعاد کلان ناپایداری توسعه در منطقه پارس جنوبی و نواحی تاثیر پذیر پیرامونی مشخص شده و سپس به طور خاص با تمرکز بر ابعاد منطقه ای توسعه و تحلیل الگوی رشد و توسعه کنونی سکونتگاههای انسانی منطقه و مقایسه آن با الگوهای مناسب توسعه منطقه ای، سطح بندی و سلسله مراتب پیشنهادی و الگوی مناسب شبکه شهری ترسیم شده و راهکارهای دستیابی به الگوی پایدار توسعه منطقه ای پیشنهاد می گردد.

پارس جنوبی، عسلویه، توسعه پایدار منطقه ای، نظام شهری، سطح بندی سکونتگاهها، قطب رشد، تحلیل عاملی