زهرا بحرانی فرد - دانشجوی کارشناسی مهندسی شهرسازی دانشگاه شیراز

گسترش روز افزون جمعیت شهرها علاوه بر تمامی مسائل و مشکلاتی که به دنبال داشته است، بحران کمبود زمین برای تامین مسکن مورد نیاز این جمعیت اضافی را پیش روی دولت ها قرار داده است. این مسئله سبب شده است تا بحث جدیدی در این زمینه مطرح شود، تامین زمین مورد نیاز از طریق بازیافت زمین های درون شهری. این زمین های بازیافتی از بخش های مختلفی نظیر: زمین های بایر درون شهری، تخریب بناهای مخروبه و از همه مهمتر بافت های فرسوده تامین می شوند. بدین ترتیب موضوع بافت های فرسوده جزو مهمترین موضوعات شهرسازی در سال های اخیر شده و مقالات و همایشهای بسیاری در رابطه با راهکارهای نوسازی و بهسازی، مسایل و مشکلات و مقابله با گسترش این بافت ها برگذار شده است.از طرفی دیگر توسعه پایدار موضوع جدیدی است که از سال های 1990 به بعد در شهرسازی کشورهای جهان اول مطرح گردیده و می توان گفت تا به حال راه حل های مناسبی را برای حل بسیاری از مسائل و مشکلات موجود در عین توجه به نسل های آینده، ارائه داده است. توسعه پایدار از طریق معرفی الگوی توسعه درونزا مدیران و تصمیم گیران شهری را در جهت نیل به پایداری محیطی و حفظ منابع برای نسل های آینده، متوجه مساله جلوگیری از خزش شهری و روی آوردن به استفاده مناسب از منابع، خصوصا زمین های درون شهری کرده است. بدین ترتیب توسعه پایدار الگوهایی را ارائه می دهد که با توجه به ویژگی هایی که دارند، هرکدام در عین اصول مشترکی که دارند، تفاوت ها و مزایایی را نسبت به یکدیگر مطرح می کنند.در این مطالعه، روش تحلیل موضوعی به کار می رود. برای شناسایی بافت های فرسوده، اصول طراحی در آنها و یافتن اساس نظری موجود در پس الگوهای طراحی توسعه پایدار از تحلیل موضوعی استفاده می کنیم. در تحلیل مفاهیم تحقیق از روش های کیفی برای شناسایی الگوهای توسعه پایدار وارتباط آنها با بافتهای فرسوده بهره می گیریم. مطالعات کیفی به منظور توصیف و توضیح الگوی روابط به کار می روند.در این مقاله سعی بر این داریم که ضمن معرفی و بررسی ویژگی های ساختاری بافتهای فرسوده و الگوهای توسعه پایدار، از طریق مقایسه و تطبیق ویژگی های الگوها با یکدیگر و بافت های فرسوده، به الگوی مناسبی در جهت نوسازی و بهسازی بافت های فرسوده و تحقق توسعه پایدار شهری برسیم.

بافت فرسوده، توسعه پایدار، خزش شهری ، نوسازی و بهسازی