معصومه خسروی - کارشناس ارشد آمار، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز ، ایران،
ریتا رضایی - دانشیار، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز ، ایران،
محمد شیردلی
محمد حبیبی
الهام باقری نژاد

در دو دهه ی گذشته برخی موسسات ملی و بین المللی تعریف کیفیت آمار را بیان کرده اند اما هنوز توافقی در زمینه ی مفهوم عبارت کیفیت وجود ندارد. با وجود این در حال حاضر برخی از کشورها در مورد بهبود کیفیت آماری به مفهوم افزایش مطلوبیت کل کالا و خدمات آماری تا سطحی که رضایت کاربران را فراهم نماید اشتراک نظر دارند. کیفیت نه تنها به عنوان یک امر ضروری و حتی فلسفه ی وجودی برای سازمان ها به شمار می رود بلکه رفته رفته به عنوان یک الزام، بین المللی می شود. هر سازمانی برای اطمینان از این که پروسه های کاری و نتایج آنها و نیز ابعاد سازمانی از کیفیت لازم برخوردار است نیازمند اعمال یک سیستم مدیریت کیفیت (یا معادل آن) میباشد. معیار کیفیت یک مکانیسم است که دستیابی به ارقامی کمی در کیفیت برای مقایسه با معیارهای تعیین شده را امکان پذیر می سازد. البته مفهوم کیفیت برای آمار با توجه به ویژگی های خاص آن به عنوان یک محصول ( چه کالا چه خدمت )از پیچیدگی هایی برخوردار است که طراحی ابزار را پیچیده می کند و مراکز آماری به سختی می توانند شاخص ها و نماگرهایی عمومی برای ارزیابی کیفیت و بهبود آن فراهم و بیان کنند.همچنین با بررسی مجموعه مختصر استانداردهای سال 1376وزارت بهداشت مشخص گردید که استانداردهای ملی، جامع و کامل نیست ، بازنگری نمی شود و مجموعه مشخصی به عنوان مجموعه حداقل داده ها درآن وجود ندارد.اهداف: با توجه به فقدان اطلاعات بهداشتی مطلوب از نظر کمی و کیفی مولفه های ارزیابی کیفیت تعیین و کاربرد آن های در داده های تولیدی سازمان بررسی می گردد که بتوان برای پایه ریزی یک نظام با کیفیت و با حداقل هدردهی منابع از آن استفاده کرد. روش کار: بابررسی چارچوب تضمین کیفیت آماری در نظام آماری اروپایی در سال 2011 توسط آمار اروپا تدوین و ابلاغ شده و دیگر سازمانهای آماری پیشرو در خصوص کیفیت در داده های آماری، مانند صندوق بین المللی پول، مشخص گردید یکی از آخرین اقدامات انجام شده در خصوص کیفیت آماری، تصویب چارچوب های تضمین کیفیت ملی، NQAF ) National Quality Assurance Framework)، در43امین نشست کمیسیون آمار سازمان ملل( 2012) می باشد. بر این اساس مراحل انجام این پژوهش در سه گام کلی صورت گرفت؛ ابتدا با مروی بر مطالعات پیشین در زمینه کیفیت داده ابعاد مختلف کیفیت داده ها استخراج و سپس به منظور تعیین و انتخاب ابعاد مناسب، از تکنیک دلفی استفاده شد . با توجه به مولفه های مشخص شده ترتیبی اتخاذ گردیدکه داده های هر سازمان پس از رد شدن از صافی این ابزار منتشر شوند و سطح کیفی تصمیم گیری ها را ارتقا بخشید.یافته ها : پس بررسی منابعی که در تهیه ابعاد کیفیت داده های آمار نقش داشته اند مشخص گردید که ساختاری مدون و کاربردی در سنجش کیفیت داده ها وجود ندارد به همین منظور ابعاد پر تکرار کیفیت داده مانند به موقع بودن ، دقت ، کامل بودن ، دسترسی ، ارتباط و به هنگام بودن انتخاب و بقیه ابعاد به عنوان زیر گروهی از این ابعاد دسته بندی شدند. برای هر کدام از این ابعاد شاخص پرکاربرد بهداشت و درمان مورد بررسی قرار گرفت و مشخص گردید هر کدام از شاخص از نظر کیفی قابل سنجش با کدام ابعاد می باشند. نتیجه گیری: چک لیست تعیین کیفیت داده های خروجی بر اساس مولفه های بدست آمده در بعد کیفیت تهیه شده و شاخص های بیمارستانی قابل سنجش در این ابعاد با تفکیک ثبت گردید.

کیفیت، مولفه های ارزیابی، داده ،چک لیست کیفیت