محمدعلی معمارزاده اصفهانی - دانشجوی کارشناسی ارشد فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه امام صادق (ع)

در قرآن کریم و روایات اسلامی به تحقق یک جامعه آرمانی در آخرالزمان بشارت داده شده است. در احادیث امامیه تحقق این جامعه منوط به ظهور و قیام منجی، امام مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) دانسته شده است. از طرف دیگر در سنت فلسفه اسلامی، فیلسوفان متعددی به اندیشه در باب مدینه فاضله و جامعه آرمانی بشری پرداخته اند. فارابی یکی از برجسته ترین این فلاسفه است که در کتاب های متعددی با عنوان مدینه فاضله به طرح این مساله مبادرت کرده است. با بررسی مولفه های مدینه فاضله فارابی همچون ویژگی های حاکم و رئیس اول، جانشین و اهالی مدینه فاضله و بررسی صفات ایجابی و سلبی آن و مقایسه آن با ویژگی ذکر شده در باب تمدن مهدوی و جامعه آخرالزمان این ذهنیت به شدت تقویت می شود که فیلسوفان مسلمان بالعلوم و فارابی الخصوص در طرح چنین جامعه ای متاثر از نگاه دینی بوده اند به گونه ای که صفات ذکر شده برای رئیس اول مدینه فاضله، نمونه ای است از صفات مذکور در متون دینی برای رهبر تمدن مهدوی که علی القاعده واجد مقام عصمت است و نیز صفات جانشین مدینه فاضله با کارگزاران ملک مهدوی مطابقت می کند در این تحقیق از روش توصیف ومقایسه بهره گرفته شده است به این صورت که ابتدا مولفه های مدینه فاضله فلسفی و دینی بیان و سپس با یکدیگر مقایسه می شوند. در نتیجه بیان می شود که تصویر کلی از مدینه فاضله و ذکر مدن متضاد با این مدینه برگرفته از صفات عامی است که درباره تمدن مهدوی ذکر شده است. این تحقیق اجازه می دهد که عناصر ومولفه های جامعه آرمانی دینی به شکل دقیق تری بازخوانی و بیان شود به این وسیله زبان گفتگو با اندیشمندان علوم اجتماعی جدید فراهم آید.

جامعه آرمانی، تمدن مهدوی، مدینه فاضله، رئیس اول، جانشین