جمال فرزند وحی - عضو هیات علمی دانشگاه رازی
ملیحه محبی - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم قرآن دانشگاه رازی

استکبار از صفات رذیله ای است که بسیاری از علمای اخلاق، آن را ام الفساد و مادر همه رذایل اخلاقی و ریشه تمام بدبختی ها و صفات زشت انسانی دانسته اند. شکی در این نیست که فقط آنانی در دنیا و آخرت سعادتمند هستند که در صراط مستقیم الهی باشند و از صفات رذیله به دور باشند و این امر جز با شناخت این صفت ها از طریق متون دینی ممکن نیست.در زبان شناسی امروزی معنا شناسی روشی است برای بررسی کردن واژگان. برای دست یابی به معنای دقیق و مقصود اصلی گوینده باید به دنبال تحلیل معنایی واژگان بود. از آنجا که قران کتاب هدایت و روشنگر مسیر تکامل است در این امر از اهمیت ویژه ای برخوردار است. روابط هم نشینی و جانشینی در معنا شناسی بسیار مورد توجه است. پژوهش حاضر به بیان معنای واژه استکبار در قرآن کریم با تکیه بر نظریه حوزه های معنایی می پردازد. در بررسی واژه های هم نشین استکبار، واژه هایی مانند کفر، استضعاف، کذب، ایمان و استنکاف به عنوان هم نشین و کلمات بغی، طغی و عتو، نیز به عنوان دو واژه از جانشینان استکبار در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته اند. میتوان بیان کرد که بعضی از هم نشینها عاملی برای استکبار، بعضی نتیجه استکبار می باشند.

قرآن کریم، استکبار، استنکاف، معنا شناسی، حوزه های معنایی