مجتبی نوروزی - استادیار دانشکده تربیت مدرس قرآن مشهد
زهرا آرام - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشکده تربیت مدرس قرآن مشهد تفسیر قرآن

تفاوت های تکوینی اولیه در جوامع به خاطر تفاوت در استعدادها امری بدیهی است؛ پس بسیاری از تفاوت های موجود در جامعه، به مقتضای عدل الهی برای سامان گرفتن جامعه انسانی ضروری می باشد، ولی گسترش و تشدید این تفاوت ها موجب بحران های بزرگ اجتماعی در جامعه می شود که در اثر ناهماهنگی عملکرد افراد -به ویژه اغنیا و مترفین- با قوانین الهی است. از آن جاییکه بحث عملکرد افراد جدا از بینش و اعتقاد افراد نمی باشد؛ و بین رفتارهای اقتصادی و اخلاق پیوند ناگسستنی وجود دارد. لذا در بررسی علل این مشکلات به دست می آید که، ریشه همه این عوامل چه به طور مستقیم چه غیر مستقیم به مساله خوی استکبارورزی در فردسپس به استکبارورزی جوامع بر می گردد، که اصلی ترین عوامل آن کفر، گمراهی، قدرت و ثروت می باشد؛ وجود هرکدام از این عوامل، باعث پدید آمدن علل دیگر می شود، یعنی مفسدان فرهنگی با تزریق اندیشه های خرافی وغلط، مفسدان سیاسی با قدرت نفوذ خود و مفسدان اقتصادی با پشتوانه مالی خود، زمینه ساز استقرار حکومت طاغوت می شوند. این شبکه به هم تنیده، به گونه ای است که چون تارهای عنکبوت کل جامعه رادر برمی گیرد، ومدام تسلط خویش را برجامعه بیشتر می کند و موجبات یک سیستم استکباری را به وجود می آورند، که در جوامع به صورت نابرابری ها و فرادستی و فرودستی (فاصله طبقاتی) بروز و ظهور می کند که باز خود منشا بسیاری از مفاسد و انحرافات دیگر می باشد.

اخلاق، کبر، استکبار، اختلاف طبقاتی، فرادستی وفرودستی، جامعه