بازخوانی مدل اجتهادی تجربی علم دینی

  • سال انتشار: 1398
  • محل انتشار: فصلنامه روش شناسی علوم انسانی، دوره: 25، شماره: 98
  • کد COI اختصاصی: JR_MTOD-25-98_002
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 314
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

حسین بستان

پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

چکیده

اندیشه علم دینی با وجود کوشش­ های صورت­ گرفته در دهه­ های اخیر از سوی موافقان و مخالفان آن هنوز به نقطه روشنی نرسیده است. این مقاله با هدف بازخوانی یکی از مدل­های علم دینی، موسوم به مدل اجتهادی - تجربی که نخستین بار در اوائل دهه 1380 مطرح شد و به­ تدریج در ضمن چندین کتاب و مقاله شرح و بسط یافت، پس از توضیح کوتاهی درباره جایگاه این مدل در میان دیدگاه­ های علم دینی و معرفی کلی مبانی و روش­ شناسی این مدل، به رفع ابهامات و اشکالات آن در خلال ده محور پرداخته است. این محورها عبارت­ اند از: سقوط در دام تجربه­ گرایی، وابستگی به پارادایم­ های غربی، ابهام در تفکیک سطوح علم به تجربی و فراتجربی، عدم عینیت، عدم کفایت گزاره های متون دینی برای تولید علم، احتمال ابطال تجربی گزاره های دینی، ترجیح معرفت ضعیف­ تر بر معرفت قو ی­ تر، ابهام در وجه نام­ گذاری علم دینی، ابهام در امکان پیشرفت و مشکل عدم خلاقیت.

کلیدواژه ها

علم دینی, علوم انسانی اسلامی, مدل اجتهادی- تجربی, علم و ایدئولوژی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.