بررسی تاثیر شیرخشت در درمان زردی نوزادان

سال انتشار: 1398
محل انتشار: کنفرانس بین المللی طب ایرانی اسلامی
کد COI اختصاصی: BCNF01_059
زبان مقاله: فارسی
تعداد مشاهده: 65141

نویسندگان

دانشجوی کارشناسی ارشد گیاهان دارویی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیروان

مدرس دپارتمان مهندسی تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فنی و حرفه ای استان خراسان رضوی، ایران

چکیده

زمینه و هدف: زردی شایع ترین مشکل نوزادان در ابتدای تولد است و در موارد شدید ممکن است حتی در نوزادان طبیعی ایجاد آسیبهای جدی مغزی نماید و برای درمان آن از نور درمانی، دارو درمانی، تعویض خون و یا طب سنتی استفاده میشود. از درمانهایی که بیشتر مورد توجه پزشکان قرار گرفته، به کارگیری روشهای طب سنتی بخصوص استفاده از گیاهان دارویی است. از زمانهای قدیم در ایران از گیاه شیر خشت برای درمان زردی نوزادان استفاده میشد. شیرخشت صمغ درخت زبان گنجشک گل بوده، مادهای سفید رنگ کمی مایل به زرد و شیرین میباشد. خواص شیرخشت برای نوزاد علاوه بر درمان زردی، کاهش تب شدید نیز میباشد.مواد و روشها: این پژوهش از نظر هدف، از نوع کاربردی و از منظر گردآوری داده، و روش گردآوری اطلاعات نیز میدانی می باشد. هدف اصلی این پژوهش بررسی تاثیر شیرخشت در درمان زردی نوزادان است که با بررسی تعداد زیادی از متون علمی فارسی بررسی گردید. نتایج: به طور کلی، زردی از نظر طب سنتی ایران، حاصل افزایش صفرا در بدن است. صفرا یکی از اخلاط چهارگانه بدن میباشد که طبعی گرم و خشک (معادل آتش) دارد. رویکرد درمانی طب سنتی در زردی نوزادان نیز بر اساس همین منطق شکل میگیرد، همچنین زردی معمولا در پسرها شیوع بیشتری دارد، چرا که پسرها به نسبت دخترها مزاج گرمتر و خشکتری دارند و بنابراین بیماریهای ناشی از گرمی و خشکی یعنی بیماریهای صفراوی مثل زردی در آنها بیشتر دیده میشود. مهمترین و معروفترین داروهای ضد زردی نوزادان در کشور ما، شیرخشت و ترنجبین است، به نحوی که از قدیم معمولا این دو دارو جزئی از سیسمونی نوزاد به حساب می آمده اند. مصرف شیر خشت موجب کاهش سریعتر زردی نوزادان و نیز کاهش طول مدت بستری و بهبودی میگردد، همچنین مصرف شیرخشت توسط مادر میتواند در کاهش زردی نوزادانی که از شیر مادر تغذیه میکنند، موثر باشد.امروزه، استفاده قطره خوراکی عصاره گیاه دارویی شیر خشت معروف به قطره بیلی ناستر، به همراه نور درمانی تا حد زیادی در درمان نوزادان مبتلا به زردی موثر است به طوریکه سه روز پس از کاربرد این دو روش درمانی در حدود 90 درصد نوزادان بهبود مییابند.از دیگر خواص شیرخشت برای نوزادان و اطفال بالای دو سال، کاهش تب شدید است، به این منظور پنج گرم شیرخشت را در یک بطری عرق بید کاسنی حل کرده هر یک الی دو ساعت یک مرتبه نصف الی یک فنجان به کودک دهید. همچنین در کتب طب سنتی بر مصرف شیرخشت برای کودکان تاکید شده، به طور کلی اگر می خواهید اطفال شما رشد کامل نمایند تا میتوانید شیرخشت و ترنجبین به آنها بدهید. مخصوصا به اطفال شیرخوار به جای شربت قند، شربتی از این دو به آنها بدهید تا استخوانبندی آنها محکم شده و زود دندان در آورند. برای تهیه ترکیب شیرخشت و ترنجبین، حدود یک نخود شیرخشت و نصف قاشق چایخوری ترنجبین را در نصف استکان آب جوش حل کرده با پارچه نخی صاف کنید و به تدریج به نوزاد بخورانید. در صورت ضرورت می توانید این دارو را تا روزی 3-2 بار آماده و مصرف کنید.نتیجه گیری: در مورد مکانیسم اثر شیر خشت باید گفت، با توجه به اینکه این گیاه حاوی مادهای به نام مانیتول و پلی ساکاریدهای متعدد میباشد و میزان مانیتول موجود در آن حدود 60-40 درصد است و جذب خوراکی مانیتول نیز از دستگاه گوارش بسیار کم است، در نتیجه مصرف شیرخشت، باعث ایجاد اسهال شده و تعداد دفعات دفع مدفوع نوزاد افزایش مییابد، درنتیجه باعث دفع سرم بیلیروبین از طریق مدفوع میگردد. همچنین مکانیسم دیگر تاثیر شیرخشت برای نوزادان، از طریق فعال نمودن گیرندههای کبدی بدن نوزاد است که باعث کاهش سطح جذب سرمی بیلیروبین میشود. مصرف شیرخشت به تنهایی برای درمان زردی توصیه شده است؛ لیکن مصرف این دارو همراه با ترنجبین، اثربخشی بیشتری دارد. همچنین چون ترنجبین کاملا شیرین است، لذا این دارو نیاز به شیرین کردن ندارد. علاوه بر این، مادر نوزاد نیز میتواند این دارو را مصرف کند تا از طریق تغذیه با شیر مادر، مواد مفید آن به کودک برسد. برای اثربخشی بیشتر نیز می توان به جای حل کردن شیرخشت و ترنجبین در آب، آنها را در مخلوط عرقهای کاسنی و شاهتره یا در عرقهایی مانند عرق بید حل کرد. لازم به ذکر است، برای استفاده از شیرخشت و ترنجبین برای درمان زردی نوزادان همواره بایستی جانب احتیاط را رعایت نمود و زیر نظر پزشک یا متخصصان طب سنتی از آن استفاده شود، همچنین لازم است جهت استفاده از آن از فراورده های مطمئن و استاندارد استفاده نمود.

کلیدواژه ها

گیاهان دارویی، شیرخشت، درمان زردی، نوزادان

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.