محمد رداد - استادیار، دانشکده مهندسی معدن، نفت و ژئوفیزیک، دانشگاه صنعتی شاهرود

دستیابی به نمایش زمان-فرکانس سیگنال با تفکیک پذیری زمانی و فرکانسی قابل قبول، برای اهداف خاص در مطالعات کاربردی مختلف، همواره یکی از چالش های محققین در زمینه پردازش سیگنال بوده است. در تحلیل داده های لرزه ای نیز استفاده از یک نمایش زمان-فرکانس با تفکیک پذیری بالا، دقت بالاتر در پردازش و تفسیر داده های لرزه ای با استفاده از تحلیل زمان-فرکانس را نتیجه خواهد داد. در اکثر روش های تحلیل زمان-فرکانس، یک فرایند هموارسازی در تولید نمایش زمان-فرکانس سیگنال انجام می شود که باعث پخش شدن انرژی در صفحه زمان-فرکانس و کاهش توان تفکیک پذیری می گردد. یکی از فنون کارآمد برای جبران این رخداد و افزایش تفکیک پذیری، بازچینی می باشد. این فن قادر است از طریق انتقال و تمرکز انرژی پخش شده در صفحه زمان-فرکانس به موقعیت واقعی آن، تفکیک پذیری زمانی و فرکانسی بسیار بالایی ارائه دهد. بازچینی بر روی روش های مختلف تحلیل زمان-فرکانس پیاده سازی شده و عملکرد آن در تحقیقات مختلف نشان داده شده است. در این مقاله تبدیل S بازچینی شده که یکی از رهیافت های جدید برای ارتقای تفکیک پذیری زمانی و فرکانسی در نمایش زمان-فرکانس حاصل از تبدیل S است، برای استخراج برخی نشانگرهای لرزه ای به کار گرفته خواهد شد. در این مقاله عملکرد این روش در ارائه تفکیک-پذیری قابل قبول با آزمایش بر روی سیگنال های مصنوعی ناپایای غیر لرزه ای و لرزه ای نشان داده می شود. بعنوان یک کاربرد لرزه ای، تبدیلS بازچینی شده در تهیه نشانگرهای تک-فرکانس، دامنه لحظه ای، فرکانس لحظه ای غالب و فاکتورشیرینی از تحلیل زمان-فرکانس داده ی لرزه ای مربوط به یک میدان هیدروکربنی برای مطالعه ناهنجاری های سایه کم-فرکانس به کار گرفته می شود. نتایج نشان می دهد که این روش قادر است تمرکز انرژی بسیار بالاتری نسبت به تبدیل S استاندارد ارائه دهد و رویدادها و ناهنجاری ها با تفکیک پذیری بهتری در مقاطع نشانگرها نمایش داده شده و با دقت بیشتری تفسیر شوند.

تحلیل زمان-فرکانس, تبدیل S, بازچینی, نشانگر لرزه ای, سایه کم-فرکانس