محمدحسن عارفی - کارشناسی ارشد علوم و معارف اسلامی

هر چیزی که انسان به آن علم و آگاهی ندارد، جهل اطلاق میشود. اگر کلمه ی جهل را کمی روشن تر بحث کنیم میبینیم که گاهی انسان میداند نسبت به برخی امور، جاهل است قطعاتمام انسان ها غیر از خدا و غیر از کسانی که خداوند به آن ها علم لدنی داده، به این نوع جهل گرفتار هستند، لذا منطق و فلاسفه از آن به جهل بسیط تعبیر نموده؛ ولی آنچه مورد توجه و تامل و بحث است نوع دیگری از جهل است که به آن جهل مرکب میگویند که فرد یا جامعه به این نوع جهل مبتلا شده ولی متاسفانه هیچگونه توجهی به جهل خود ندارد و در غفلت کامل به سر میبرد.خطرناک ترین نوع جهل، جهل مرکب است که منشا برای اعتقادات دینی و باورهای دینی قرار میگیرد؛ هرچند در همه ی ادیان، اعتقادات و باورهایی وجود دارد چه عقلانی و چه غیرعقلانی و چیزی است که مردم به آنها اعتقاددارند، بسیاری از اعتقادات مردم آمیخته به جهل است و شاید هم جامعه ای که به آن معتقد است عقلانی فکر کند؛ نمونه ی آن را در جامعه ی اروپایی میبینیم که آنها به نظر خودشان در اوج عقلانیت قرار دارند، اما اعتقاد به تثلیث دارند، ازنظر تحلیل عقلی، در عین وحدت ذات خداوند، تثلیث قابلپذیرش نیست؛ یا هندوها که در عین اینکه خود را در اوج تمدن و عقلانیت میبینند، گاو را مقدس می شمارند، این نوع جهل در جامعه ی انسانی، مظاهر زیادی دارد و زمانی این جهل خطرآفرین است که سبب ظلم، فساد، قتل، غارت،تجاوز شهوت پرستی بی عدالتی تبعیض ناامنی و عدم آرامش درجامعه شود و درغیراین صورت طبیعی خواهد بود