روناک امیری - کارشناسی ارشد مهندسی شیمی، دانشگاه رازی کرمانشاه
گلشن مرادی - دانشجوی دکترای مهندسی شیمی، دانشگاه رازی کرمانشاه

متابولیت های گیاهی به علت حضور مواد کنژوگه یا فنولیک، با تغییر pH ،تغییر رنگ نشان می دهند ولی متاسفانه بررسی این موضوع، به شکل کاربردی و همچنین به عنوان شناساگر دمایی- زمانی پرداخته نشده است. این مطالعه به منظور طراحی برچسب حاوی متابولیت های ثانویه گیاهی به عنوان شناساگر زمانی- دمایی انجام شد. جهت ساخت برچسب هوشمند زمان-دما، کاغذ سلولزی در محلول حاوی آنتوسیانین هویج سیاه قرار داده شد. برای بررسی سینتیک تغییر رنگ، از فعال سازی برچسب زمان- دما توسط مقیاس CIElab استفاده گردید. به منظور بررسی موروفولوژی آنتوسیانین مورد استفاده جهت ساخت برچسب زمان- دما در مطالعه حاضر از تصویربرداری الکترون روبشی، و به منظور بررسی ساختار شیمیایی از آنالیز طیف سنج مادون قرمز استفاده شد. برچسب زمان- دمای تهیه شده در زمان های 0 ،1 ،3 ،7 ،12 ،24 ،48 و 72 ساعت پس از فعال سازی برچسب در دماهای 2-، 6 ،15 و 25 درجه سانتی گراد مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل از میکروسکوپ الکترونی روبشی نشان می دهد که ساختار دارای فشردگی کافی بدون شکاف است. نتایج طیف سنجی نشان داد که زمان cm-1  1369 نمایانگر وجود گروه های فنول C-O در ساختار آنتوسیانین می باشد. زمان مشاهده شده در فرکانس cm-1 1155 مربوط به حلقه پیران و زمان موجود در فرکانس cm-1 1025 متعلق به ارتعاشات  C-Hدر ساختار آنتوسیانین می باشد. نتایج آنالیز تغییر رنگ نشان می دهد که با گذشت زمان و افزایش دما گوشت شروع به فاسد شدن می کند و برچسب زمان – دمای روی بسته گوشت نیز دچار تغییر رنگ می شود، به طوری که با گذشت زمان و افزایش دما میزان تغییر رنگ برچسب نیز افزایش می یابد. بنابراین برچسب حاوی متابولیت های ثانویه گیاهی به عنوان شناساگر زمانی- دمایی می تواند استفاده شود.

آنتوسیانین, شناساگر دمایی-زمانی, برچسب هوشمند, مقیاس CIElab