سیدحسن حسینی - عضو هیات علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه بیرجند

وقف، یک احسان ماندگار، یک صدقه جاریه و یک خیر مستمر است. تاریخ انسان، همیشه همراه با خدمت به دیگران، مساعدت به انسانها، و خیر رسانی به همنوعان بوده است. سنت حسنه وقف، کارکردهای مختلفی را به معرض نمایش قرار می دهد. کارکردهای مزبور به دو گونه می توانند باشند: .1 کارکردهای مستقیم وقف. .2کارکردهای غیر مستقیم وقف.کارکردهای مستقیم وقف، ناظر به کارکردهایی است که وقف مستقیا در حوزه های مختلف تاثیر گذار بوده است و نتایج آن را می توان به شکل عینی مشاهده کرد. از جمله کارکردهای مستقیم وقف: کارکرد نماد سازی؛ فرهنگی؛ اجتماعی؛ اقتصادی؛ هنری؛ اخلاقی – ارزشی؛ سیاسی؛ مالی.کارکردهای غیر مستقیم وقف، ناظر به کارکردهایی است که وقف به طور غیر مستقیم در حوزه های مختلف تاثیر گذار بوده و نتابج آن را می توان به شکل برداشتی و ارتباطی مشاهده کرد. از جمله کارکردهای غیر مستقیم وقف: کارکرد فقرزدایی؛ تقویت سرمایه اجتماعی؛ تقویت سرمایه انسانی؛ وحدت بخشی؛ ایمان افزایی؛ تامین امنیت اجتماعی؛ توسعه گردشگری.فرهنگ وقف، فرهنگی عمیق، متنوع، متعدد و متکثر است که در طول زمان می تواند نسبت به تولید مفاهیم فرهنگی گوناگون و گاهی متفاوت نیز منجر شود. از جمله کارکردهای فرهنگی وقف: وقف و فرهنگ سازی جامعه؛ وقف و رویکرد فرهنگی توزیع درآمدها؛ وقف و اخلاق فضیلت محور؛ وقف ورشد انسانی. در این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی کارکردهای آن )مستقیم - غیر مستقیم؛ فرهنگی( وقف مورد بررسی قرار گرفته است.

وقف، کارکردها، مستقیم، غیرمستقیم، فرهنگی.