محمود فال سلیمان - عضو هیات علمی دانشگاه بیرجند
محمد حجی پور - دکترای جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه بیرجند
راضیه آرزومندان - کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه بیرجند

یکی از سنتهای بارزی که نشات گرفته از ارزش های دینی و مذهبی در جامعه اسلامی به شمار میرود، اصل وقف است که در بستر تاریخی خود همواره منشا خدمات بسیاری در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بوده است.بدین سان از حیث مکانی – فضایی، در برنامه ریزی توسعه نیز وقف میتواند در توسعه جوامع روستایی نقش سازنده و ارزندهای داشته باشد. در حقیقت وقف در روستا، نهادی است که از طریق آن میتوان ازیک سو بخش زیادی ازمنابع مورد نیاز توسعه روستا را تامی ن نمود و از سوی دیگر، بخش قابل توجهی از مشکلات و تنگناهای موجود برسر راه جوامع روستایی را حل نمود. از آنجا که تاکنون موقوفات تامین کننده ی قسمتهایی مهم از نیازهای اساسیجامعه روستایی از قبیل آب و اراضی، اماکن مذهبی و آموزشی بوده، ضمن توجه به نیات واقف و حفظ و اجرای آن در طول زمان و سرمایه گذاری لازم در جهت احیای این سنت حسنه، قادر است که علاوه بر کاهش هزینه هایعمومی، ایجاد زمینه ی اشتغال، تقویت روحیه مذهبی مردم، شکلگیری اماکن مذهبی و عمومی، از مهاجرتهای بیرویه بالاخص در بخش روستایی جلوگیری نماید. از این رو، ترویج فرهنگ وقف در بین مردم برای برنامه ریزیهای توسعه روستایی جایگاه ویژه ای دارد

توسعه روستایی، برنامه ریزی، وقف، جامعه روستایی.