ساخت یک نظریه برنامه واقع گرا برای مداخلات پیچیده خودمراقبتی

مقدمه: امروزه با فراگیر شدن بیماری های غیر واگیر، طراحی و اجرای مداخلات پیچیده خودمراقبتی واقعیتی اجتناب ناپذیر است. این مداخلات میتواند ادغامی از چندین مداخله در سطوح مختلف– فردی، گروهی، اجتماعی و سازمانی- باشد و در سطوح مختلف پیشگیری اعمال شود. طراحی این مداخلات مستلزم طراحی یک نظریه مداخله مناسب است و به همین منظور بر آن شدیم تا به بررسی طراحی نظریه مداخله در خودمراقبتی بپردازیم.روش کار: این مطالعه مروری با جستجو در پایگاه های داده ای به زبان فارسی ( پایگاه علمی جهاد دانشگاهیSID) و به زبان انگلیسی Medline, ISI, ProQuest و Cochraneبا استفاده از واژگان کلیدی خودمراقبتی، نظریه برنامه ، مداخلات پیچیده سلامت و ارزشیابی واقع گرا انجام شد تا به حد اشباع رسید. مقالات مرتبط و معتبر انتخاب شد و در نهایت توصیفی از نتایج نگارش شد. یافته ها: انواع مختلفی از نظریه آموزش بهداشت و ارتقا سلامت در طراحی برنامه مداخلات خودمراقبتی ارائه شده است. اغلب نظریه ها و رویکردهای سایکولوژیک تغییر رفتار برای مداخله استفاده شده اما بهتر است از رشته های دیگر از جمله رویکرد سوشیواکولوژیک نیز بیشتر استفاده شود. همچنین چندین مدل ارزیابی نظریه برنامه وجود دارد که ارزشیابی واقع گرا یکی از مدل های کاربردی است که می تواند تحلیل منطقی را نیز فراهم کند. با استفاده از این مدل، مداخلات جدید خودمراقبتی با توجه به ساختارها، هنجارها، ارزش ها و محدودیت ها در محیط های ویژه شکل گرفته و در پی هدف گیری بهتر و متناسب نمودن مداخله برای زیرگروه های بیماری، ابتدا اقدام به بررسی عمیق کرده و بر پایه مستندات موجود با استفاده از یک مدل منطقی، تحلیل های چند سطحی برای برنامه مداخله مناسب انجام می دهد. اگر مداخلات خودمراقبتی بر پایه یک نظریه برنامه واقع گرا اعمال شوند می توان کارایی آن ها را صادقانه تر بررسی کرد و فرایند مداخله و پیامد را به درستی ارزشیابی کرد. نتیجه گیری: قبل از تعریف و اجرای مداخلات پیچیده خودمراقبتی، باید یک نظریه برنامه واقع گرا برای مداخله ساخت تا ترکیب زمینه سازوکار پیامد را ارزیابی کرد.