قربانعلی گرایلو - دانش آموخته رشته حفاظت و حمایت منابع طبیعی، دانشگاه علمی کاربردی کلارآباد
ام البنین ابراهیمی - دانش آموخته کارشناسی ارشد مرتعداری ، دانشگاه گنبد کاووس
فرهاد هنردوست - دانش آموخته کارشناسی ارشدمدیریت مناطق بیابانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان
بهمن کوچکی - کارشناس آبخیزداری اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان گنبد

وقوع آتش سوزی در اکوسیستم های مرتعی یکی از عوامل تغییر ساختار خاک و پوشش گیاهی می باشد. به نظر می رسد تغییر فاکتورهای اکوسیستمی بر میزان نفوذ و رواناب در مرتع آتش سوزی شده تاثیرگذار باشد. از این رو پژوهش حاضر با هدف مقایسه مقادیر نفوذ، رسوب و تولید کمی و کیفی رواناب ناشی از اثر پوشش گیاهی مراتع و تغییر آن در اثر آتش سوزی در حوزه آبخیز دشت شیخ در استان سمنان انجام شده است. جهت تعیین درصد پوشش گیاهی در هر واحد کاری 3 ترانسکت به طول 100 متر مستقر گردید سپس 3 پلات یک متر مربعی به روش سیستماتیک- تصادفی در طول ترانسکت ها انتخاب و نمونه برداری پوشش گیاهی از هر پلات انجام گرفت. برای اندازه گیری میزان نفوذ از روش استوانه مضاعف استفاده شد. برای تعیین میزان رواناب و رسوب تولیدی از هر پلات توسط باران ساز مصنوعی بارندگی با شدت یک میلی متر در دقیقه با قطر قطرات حدود یک میلی متر ایجاد و در سه ماه فصل بهار با سه تکرار با فاصله زمانی حدودا ده روز نمونه برداری انجام شد. رواناب تولیدی از هر بارش مصنوعی در واحد سطح تعیین و کیفیت آن با تعیین مقادیر رسوب و نیترات خروجی از هر پلات مشخص گردید. برای بررسی تفاوت فاکتورهای اندازه گیری شده در مناطق مرتعی آتش سوزی شده و شاهد از آزمون من ویتنی استفاده شد. مقایسه روابط نفوذ- رواناب- رسوب- نیترات در مناطق آتش سوزی و شاهد نشان می دهد که در مناطق آتش سوزی با کاهش میزان نفوذ مقدار رواناب- رسوب- نیترات به طور معنی داری افزایش یافته است.

آتش سوزی، پوشش گیاهی، رواناب، نفوذ