لیلا فتوح آبادی - دانش آموخته کارشناسی ارشد بخش ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه شیراز
غلامحسین زمانی - استاد بخش ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه شیراز

خشکسالی، بسیاری از خانوارهای روستایی را به سمت شهرها سوق می دهد. پیامدهای منفی ناشی از این مهاجرت در شهرها و همچنین روستاها ازجمله حاشیه نشینی، توسعه ی نامتوازن و آسیب به کشاورزی این پدیده را به یک بحران در کشور تبدیل کرده است. هدف این پژوهش، ترسیم مدل عوامل موثر بر تمایل کشاورزان منطقه ی زرقان به مهاجرت در شرایط خشکسالی بود که با رهیافت توصیفی و با استفاده از روش پیمایش انجام شد. داده ها با استفاده از پرسشنامه جمع آوری شد که روایی صوری آن به وسیله ی متخصصان دانشگاهی و پایایی آن به وسیله ی مطالعه ی راهنما و محاسبه ی ضرایب آلفای کرونباخ تایید گردید. نتایج تحلیل مسیر نشان داد نگرش به مهاجرت مهم ترین تعیین کننده تمایل به مهاجرت است. سایر عوامل مهم موثر بر متغیر وابسته به ترتیب عبارت از احساس نیاز به مهاجرت، انگیزه ی آرمانی، تحصیلات، نگرش به آینده ی کشاورزی، پیوند اجتماعی، تعداد اعضای بیکار خانوار، دیدگاه به سهولت مهاجرت، استفاده از رسانه، درآمد فرد، ضعف حمایت دولت در شرایط خشکسالی و بهره گیری از خدمات ترویجی بودند. با اعمال سیاست های حمایتی دولت در ایجاد مشاغل غیر کشاورزی، گسترش تعاونی های روستایی و استفاده از رسانهدر بهبود خدمات ترویجی می توان از شتاب مهاجرت کاست.

تمایل کشاورزان, مهاجرت, شرایط خشکسالی, انگیزه ی مهاجرت