مجتبی خادم الحسینی - کمیته پژوهشی دانشجویی، شاخه دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران
محمد حضوری - ؛ PhDعلوم تغذیه، استادیار، گروه پزشکی اجتماعی و خانواده دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی قم، قم، ایر

وزن و ترکیب بدن به عنوان عوامل موثر بر عملکرد ورزشکاران شناخته شده و به همین دلیل برای رعایت اصل برابری و رقابت سالم، برخی ورزش ها در دسته بندی وزنی خاصی انجام می شوند. این امر باعث شده تا ورزشکاران با استفاده از روش هایی گوناگون که برخی از آنها زیان بار می باشد تلاش کنند تا خود را در محدوده وزنی خاصی قرار دهند و برخی از آنها کاهش وزن سریع را تجربه نمایند. لذا با توجه به آسیب احتمالی ناشی از کاهش وزن سریع بر عملکرد جسمی و ذهنی، این مطالعه با هدف تعیین شیوع کاهش وزن سریع و عوامل موثر بر آن در ورزشکاران انجام شده است. این پژوهش از نوع مقطعی توصیفی بوده و در تابستان 1398 در شهر قم انجام شده است. از پرسشنامه استاندارد کاهش وزن سریع که در مطالعات قبلی به زبان فارسی برگردانده شده استفاده شد. از بین باشگاه های اصلی موجود در سطح شهر، تعداد 8 باشگاه ورزش های با دسته بندی وزنی (شامل انواع هنرهای رزمی وکشتی ) به طور تصادفی انتخاب گردیده و 80 پرسشنامه در بین ورزشکارانی که طی 2 سال گذشته به طور مرتب در تمرینات ورزشی شرکت داشتند توزیع گردید. تعداد 61 مرد( 3 / 7±3 / 23 سال) در مطالعه شرکت داشتند. میزان کاهش وزن برای شرکت در مسابقات بین 20 - 2 کیلوگرم متغیر بود. 9 سالگی نخستین سن تجربه کاهش وزن سریع در ورزشکاران بود و بیش از 62 درصد افراد در سنی کمتر از 18 سالگی تجربه کاهش وزن سریع را داشتند. 80 درصد افراد افزایش وزنی بیش از 3 کیلوگرم را در هفته نخست بعداز رقابت تجربه کردند. همچنین مربی ورزشی با حدود 80 درصد، بیشترین تاثیر و اصلی ترین عامل تعیین کننده در ترغیب ورزشکاران به کاهش وزن بوده است وپس ازآن سایر ورزشکاران به ویژه ورزشکاران ارشد بیشترین تاثیر را داشته اند. بیشترین روش هایی که برای کاهش وزن سریع استفاده شده بود به ترتیب عبارت بودند از افزایش شدت ورزش، سونا و رژیم غذایی. با توجه به شیوع بالای کاهش وزن سریع در بین ورزشکاران، افزایش آگاهی مربیان از مضرات و عوارض زیانبار آن برای جلوگیری ازعوارض احتمالی پیشنهاد می گردد.

کاهش وزن سریع ، ورزشکاران ، شیوع