علی شیعه علی - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیروان، فقه و حقوق اسلامی
فاطمه قربانی - کارشناسی ارشد فقه و حقوق اسلامی،

قضاوت حکمی است که باعث فصل خصومت بین طرفین دعوی می باشد. اهمیت قضاوت و حساسیت این منصب خطیر تا جایی است که مذاهب آن را واجب کفایی می دانند یعنی اگر کسی نباشد که متولی این امر خطیر شود بر کسی که حائز شرایط قضا است واجب است تا متولی قضاء گردد. از شئون اصلی و کلیدی حاکمیت در نظام سیاسی، منصب قضاوت است. بعد قضایی نظام سیاسی بدان دلیل مهم است که بیانگر اهتمام به قانون و جدیت در اعمال آن در پاسداری از حقوق همه جانبه انسان است. قاضی، مجری قانون و حافظ عدالت است. به همین دلیل باید دارای صفات ویژه ای باشد که بتوان کار قضاوت را به او سپرد و در این زمینه با رجوع به فقه میتوان گفت امامیه یازده مورد را که شامل؛ بلوغ و عقل؛ اسلام؛ ایمان؛ عدالت؛ طهارت مولد؛ کتابت؛ اجتهاد؛ بینایی و شنوایی؛ مرد بودن است را اشا ره کرده است و اهل سنت نیز به مواردی اشاره کرده اند.این مقاله با استفاده از روش توصیفی_تحلیلی و با استنباط از منابع معتبر اسلامی در پی بررسی شرطیت ایمان قاضی در فقه مذاهب اسلامی است. در فقه امامیه، در باب شرط ایمان، بعضی از فقها فقط به شرط ایمان و گروهی به شرط اسلام و گروهی از فقها هم شرط اسلام و هم شرط ایمان را در صفات و شروط قاضی ذکر کرده اند؛ اما مباحث ذیل این شرط در اکثر کتاب ها نزدیک به یکدیگر است و به چند دلیل ازجمله قرآن کریم و روایات استناد کرده اند. در فقه اهل سنت فقط شرط اسلام ذکرشده اما هیچ یک از فقهای عامه شرط ایمان را بیان ننموده اند و گروهی از آنان نیز شرط اسلام را در ذیل شرط عدالت آورده اند. از دیدگاه فقها، ایمان، اعتقاد کامل به پیامبر و فرستاده آن و 12 امام و در مقابل کفر می باشد. چون ازنظر فقها کافر بر اساس قاعده نفی سبیل اهلیت برتری و امانت داری بر مسلمانان را ندارد.

قاضی، ایمان، اسلام، فقه، تمدن