نگین رزاز - دانشجوی کارشناسی ارشد بیماریشناسی گیاهی گروه گیاهپزشکی، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران
امیر ذوالفقاری - عضو هیات علمی گروه گیاهپزشکی، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران
صدیقه خلیفه - کارشناس ارشد بیماریشناسی گیاهی

گونه های جنس Ganoderma قارچهایی ماکروسکوپی از Basidiomycota، Polyporales و Ganodermataceae هستند.این گونه ها بیشتر در مناطق گرمسیری بر روی بخش چوبی تنه ی درختان زندگی میکنند ووجود ترکیبات آنتی اکسیدان در گونه های این جنس و اثرات ضد تومور و ضد ویروسی آنها به اثبات رسیده است. این تحقیق با هدف مطالعه ی اثرات آنتاگونیستی گونه ی G.australe در کنترل بیولوژیک پنج قارچ بیمارگر گیاهی Rhizoctonia solani، Fusarium solani، Helminthosporium graminearum، Verticillium dahliae و Macrophomina phaseolina در شرایط آزمایشگاهی انجام شد. قارچ G.australe در تابستان 1394از جنگلهای استان مازندران، از روی درخت بلندمازو (Quercus castaneifolia) شناسایی و جمع آوری شد. خالصسازی G.australe با استفاده از قطعات کوچک ضدعفونی شده ی کلاهک بر روی محیط کشت استریل MEA انجام شد. قارچهای بیمارگر از کلکسیون آزمایشگاه قارچ شناسی دانشگاه آزاد اسلامی گرگان تهیه شدند. مطالعه ی اثرات آنتاگونیستی با استفاده از روش کشت دوگانه در تشتکهای پتری شامل محیط کشت استریل PDA بین G.australe از یک سمت و هر یک از قارچ های بیماگر در سمت دیگر انجام شد. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با پنج تیمار و سه تکرار و در پانزده واحد آزمایشی (تشتک پتری) در زیر هود میکروبی استریل انجام پذیرفت. قطر رشد پرگنه ی هر قارچ با استفاده از خط کش میلی متری بر روی دو محور عمود بر هم به صورت هر روز اندازه گیری و پس از پر شدن تشتک پتری، میانگین سرعت رشد هر قارچ اندازه گیری شد. اثرات متقابل بین قارچ های مورد آزمایش بر اساس شدت و ضعف خواص آنتاگونیستی به سه گروه: توقف رشد میسلیوم هر دو قارچ، توقف رشد میسلیوم هر دو قارچ با فاصله ی بدون تماس میسلیومی، همپوشانی کامل پس از توقف رشد اولیه ی میسلیوم دو قارچ تقسیم بندی شد. نمره های آنتاگونیستی برای هر گروه و زیرگروه در نظر گرفته شد. شاخص آنتاگونیستی به عنوان اثر ضدقارچی برای G.australe در برابر هر قارچ بیمارگر محاسبه شد. نتایج حاصل از تجزیه ی واریانس داده های بهدست آمده نشان داد، اثر G.australe بر روی هر یک از قارچ های بیمارگر در سطح احتمال آماری (p<0.01) معنیدار بود. بنابر نتایج بهدست آمده، G.australe بر روی H. graminearum با سرعت رشد 2 میلیمتر در روز، نمره ی شاخص آنتاگونیستی (AI) بیش از 20 و اثر بازدارندگی (35%) بیشترین اثر بازدارندگی و آنتاگونیستی را از خود نشان داد.

اثرات آنتاگونیستی، قارچ بیمارگر، australe Ganoderma