حمیده عالی - دانشجوی کارشناسی ارشد زیست شناسی گیاهی گرایش تکوین
نسرین نصر - استادیار دانشگاه پیام نور ساری
کمال کاظمی تبار - استادیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

گیاه پیچک صحرایی با نام علمی Convolvulus arvensis L. از جنس Convolvulaceae میباشد. در این گیاه متابولیتهای ثانویه بسیاری نظیر ساپونین، فلاونوئیدها و اسید کافئیک، آلکالوئیدها و چربی ها یافت میشود. مطالعات فارموکولوژی انجام شده حاکی از آن است که عصاره خالص پیچک صحرایی موجب مهار رشد سلولهای سرطانی، مهار رشد رگهای خونی و افزایش عملکرد سیستم ایمنی بدن میگردد. تکثیر این گیاه از طریق تکنیک کشت بافت و دست کاری ژنتیکی افزایش تولیدات ثانویه درگیاه را میتواند میسر سازد. با توجه به ارزش دارویی این گیاه آزمایشاتی به منظور تعیین بهترین شرایط تشکیل کالوس از ریزنمونه های برگ و ریشه و میانگره در سطوح مختلف 2,4-Dصفر، 0/2 و 0/4 میکرومولار و کاینتین صفر، 0/2 و 0/8میکرومولار به تنهایی یا درترکیب با هم از روش فاکتوریل در قالب طرح کاملا0 تصادفی با 3 تکرار و 3 نمونه در هر تکرار صورت گرفت. با توجه به نتایج بدست آمده میتوان گفت که ترکیب هورمون 4-D،2 و کینتین میتواند بهترین کالوسزایی را بویژه در ریزنمونه ریشه بدست آورد. از طرفی بهترین باززایی نیز در حضور IBA و کینتین بدست آمد.

پیچک صحرایی، سیتوکینین، اکسین، کالوسزایی، باززایی