بررسی خواص آنتی میکروبی و آنتی اکسیدانی عصاره و اسانس اکالیپتوس و کاربرد آن در بسته بندی مواد غذایی

مواد ضد میکروبی فراوانی در بسته بندی های مواد غذایی استفاده می شوند که هریک از این مواد، ویژگی ها و مکانیسم اثر خاص خود را دارند. این مواد برحسب عواملی چون نوع ماده غذایی و میکروارگانیسم های موجود و سرعت رشد آنها، فعالیت و گستردگی اثر ضد میکروبی، ترکیب شیمیایی ماده ضد میکروبی و عوامل دیگر انتخاب شده و به کار می روند. در سال های اخیر، صنعت غذا و بسته بندی تلاش های زیادی جهت کشف روش های نوین به منظور حفاظت از محصولات غذایی از شرایط محیطی و تنش های مکانیکی و فساد شیمیایی و میکروبی انجام داده اند. عصاره های گیاهی ترکیبات ضد میکروبی خوراکی هستند که در بسته بندی های خوراکی و غیرخوراکی مورد استفاده قرار می گیرند. این مواد می توانند از طریق پایداری شیمیایی و به وسیله مهار رشد میکروبی باعث افزایش عمر نگهداری مواد غذایی شوند. در بسته بندی های ضد میکروبی انتشار مواد ضد میکروبی از ماتریکس پلیمر بسته مواد غذایی به صورت آهسته و در طول زمان انجام می شود و به همین دلیل برای مدت طولانی مقدار زیادی از مواد ضد میکروب در سطح فرآورده وجود خواهد داشت. مواد ضد میکروبی از طریق کاهش سرعت رشد و طولانی تر کردن فاز تاخیری میکروارگانیسم ها و یا غیرفعال کردن و نابودی میکروب ها باعث افزایش ماندگاری فرآورده های غذایی می شوند. متابولیت های ثانویه گیاهان دارویی مانند عصاره های گیاهی از نظر اثرات ضد میکروبی شان مورد بررسی قرار گرفته اند و مشخص شده است که اغلب عصاره های گیاهی استخراج شده از گیاهان دارویی دارای خواص ضد قارچی، ضد انگل، ضد باکتری و ضد ویروس می باشند. خاصیت آنتی باکتریال اجزای اصلی عصاره ها به خاصیت هیدروفوبیک آنها و دیواره غشاء پلاسمایی میکروب بستگی دارد. متابولیت های فنولی موجود در گیاهان توانایی این را دارند که یک هیدروژن از گروه هیدروکسیل موجود در حلقه آروماتیک خود رها کرده و باعث اکسیداسیون رادیکال های آزاد چربی ها و دیگر بیومولکول های غشاء سلولی و تخریب آن شوند و به این صورت خاصیت آنتی اکسیدانی، ضد میکروبی و ضد التهابی خود را اعمال نمایند. اکالیپتوس یکی از معروف ترین گیاهان دارویی است که از زمان های طولانی اثر آنتی بیوتیک آن مورد توجه قرار گرفته است. از گونه های وارد شده به ایران می توان گونه های E.camaldulensis, E.golbulus, E.microtheca را نام برد. ترکیبات فنولی موجود در عصاره برگ اکالیپتوس شامل کلروژنیک پی کوماریل، جنتیسیک، گالیک اسید، کافئیک و کانکول می باشد. جداسازی کروماتوگرافی نشان داد که قسمت عمده ای از ترکیبات موجود در عصاره برگ اکالیپتوس را ترکیبات فنولی تشکیل می دهند. فیلم و پوشش های خوراکی می توانند مواد فعال مختلفی مانند امالسیفایرها، آنتی اکسیدان ها، مواد ضد میکروبی، طعم دهنده ها و رنگ را حمل کنند که در نتیجه موجب بالا بردن کیفیت ماده غذایی و ایمنی آن می شود. آنتی اکسیدان ها و مواد ضد میکروبی می توانند برای به دست آوردن بسته بندی فعال به فرمولاسیون تشکیل فیلم اضافه شوند و موجب افزایش ماندگاری محصول غذایی شوند. تحقیقات مختلف اثر بخش بودن کاربرد عصاره و اسانس اکالیپتوس در بسته بندی مواد غذایی و افزایش عمر نگهداری آنها و جلوگیری از فساد را نشان داده است که در یک تحقیق به نتایج حاصل از آنها پرداخته می شود.

کلیدواژه ها:

عصاره ، اکالیپتوس ، بسته بندی فعال ، ضد میکروبی ، آنتی اکسیدانی