مصطفی لطفی - دانشجوی دکتری، گروه پرورش و مدیریت طیور، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
فرید شریعتمداری - استاد، گروه پرورش و مدیریت طیور، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
حامد احمدی - استادیار، گروه پرورش و مدیریت طیور، دانشکده کشاورزی - دانشگاه تربیت مدرس
محسن شرفی - استادیار، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده کشاورزی، گروه پرورش و مدیریت طیور - تخصص: فیزیولوژی تولیدمثل

این پژوهش به منظور معرفی مدل رگرسیون خطی چندگانه جهت پیش­بینی انرژی قابل متابولیسم حقیقی تصحیح شده برای ازت (TMEn) در سبوس گندم انجام شد. چربی خام، خاکستر، پروتئین خام، فیبر خام (درصد در ماده خشک) وTMEn  (کیلوکالری در کیلوگرم ماده خشک) در 25 نمونه سبوس گندم با 4 تکرار اندازه­گیری شد. برای تعیین TMEn، نمونه­ها به روش تغذیه اجباری سیبالد به خروس­های بالغ خورانده شد و فضولات به مدت 48 ساعت جمع­آوری گردید. میانگین ترکیبات شیمیایی و  TMEn محاسبه­شده، تفاوت معنی­داری در این ماده اولیه نشان داد (p<0/001). میانگین چربی­خام، خاکستر، پروتئین خام و فیبرخام سبوس گندم در این آزمایش به ترتیب 4/80، 5/68، 16/23 و 8/60 درصد محاسبه شد. میانگین TMEn نیز، 2062 کیلوکالری در کیلوگرم گزارش شد. مدل تعیین TMEn بر اساس ترکیب شیمیایی عبارت بود از: (خاکستر × 51/1) - (فیبر خام × 63) - (چربی خام × 46/1) + (پروتئین خام × 19) +2364 = TMEn. ضریب تعیین محاسبه شده (0/82=R2) نشان داد مدل مذکور می­تواند به شکل قابل قبولی جهت پیش­بینی  TMEnمورد استفاده قرار گیرد. مقادیر چربی خام و پروتئین خام تاثیر مثبتی بر TMEn داشتند. درصورتی که مقادیر خاکستر و فیبر خام هر دو اثرات منفی بر TMEn داشتند. آنالیز حساسیت نشان داد فیبر خام بیشترین تاثیر را بر TMEn داشته و پس از آن به ترتیب خاکستر، چربی خام و پروتئین خام تاثیرگذارترین فاکتور­ها هستند. با توجه به نتایج، مدل رگرسیون خطی چندگانه روش مناسبی جهت پیش­بینی TMEn در سبوس گندم با توجه به ترکیب شیمیایی آن می­باشد.

انرژی قابل متابولیسم, ترکیبات شیمیائی, دقت پیش بینی, سبوس گندم, مدل پیش بینی