مبانی تعامل مردم و حکومت از منظر تفسیر المیزان

تحول علوم انسانی از طریق جنبش نرم­افزاری و نظریه­پردازی، ضرورتی است که در سال­های اخیر مورد توجه قرار گرفته است. لازمه این تحول، رجوع به منابع اصیل و ارزشمند قرآن و حدیث می باشد چرا که بر اساس کلام معصوم و آیات متعددی از قرآن کریم، اصول و مبانی کلیه علوم از قرآن کریم قابل برداشت است. استفاده روش­مند و اصولی از قرآن کریم برای نظریه پردازی در علوم انسانی نیز مسئله مهم دیگری است که باید به آن توجه ویژه­ای شود تا پژوهشگر در ورطه هولناک تفسیر به رای و التقاط غوطه ور نشده و نظریه­ای به واقع برآمده از قرآن تدوین کند. هدف این مقاله کشف مبانی اسلامی تعامل مردم و حکومت است که با رویکرد کیفی و بر اساس روش دلالت پژوهشی در تفسیر شریف المیزان و تدبر مسئله محور در آیات قرآن کریم، از دل 272 آیه و 73 مضمون برآمده از آنها، مبانی ده­گانه تعامل مردم و حکومت مفهوم پردازی شد. این مفاهیم عبارتند از: توحید محوری در تعاملات، ربوبیت در امتداد حاکمیت مطلق خدا و اطاعت از فرامین خدا و ولی خدا، معادمحوری در تعاملات، باور به حضور در محضر الهی، باور به تقدم جامعه بر فرد، تلازم حق و تکلیف، حق­گرایی به جای کثرت­گرایی، حاکمیت عقل بر احساسات، آزادی در محدوده اصول، برادری و اصلاح.

کلیدواژه ها:

قرآن کریم ، علوم انسانی اسلامی ، مطالعات میان رشته ای ، مبانی تعامل مردم و حکومت ، حکومت اسلامی