خدیجه انصاری - دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان
طاهره محمدآبادی - دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان
محسن ساری - دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان

سابقه و هدف: برهان گیاهی از تیره ی بقولات بوده؛ بومی آفریقا، آسیا، بخش هایی از امریکا و استرالیا است و در ایران در استان های خوزستان، بوشهر، فارس و هرمزگان کاشته می شود. برگ، غلاف و گل برهان برای نشخوارکنندگان خوراک هایی با ارزش هستند. بنابراین این آزمایش به منظور بررسی میزان تولید گاز، قابلیت هضم آزمایشگاهی و تعداد پروتوزوآ در شتر تک کوهانه تغذیه شده با جیره های حاوی برگ برهان جهت امکان جایگزینی آن حتی تا 100 درصد جایگزین یونجه انجام گرفت. مواد و روش ها: در این آزمایش برگ های برهان از ملاثانی اهواز جمع آوری گردید. چهار شتر تک کوهانه 5 ساله با وزن25±300 کیلوگرم از نژاد عربی انتخاب شدند و به مدت 1 ماه با جیره ای با نسبت 60 درصد باگاس و 40 درصد یونجه (جیره ی بدون برگ برهان) و جیره ی حاوی برگ برهان (100 درصد جایگزین یونجه) که هر جیره دو تکرار داشت برای یک دوره ی یک ماهه تغذیه شدند. در پایان دوره ی آزمایش از شترهای تغذیه شده با جیره های آزمایشی مایع شکمبه گرفته شد و شمارش تعداد پروتوزوآ، تولید گاز و قابلیت هضم آزمایشگاهی ماده فیبری و پروتئینی انجام گردید. یافته ها:بر اساس نتایج، هیچ گونه پروتوزوآیی در مایع شکمبه شترهای تغذیه شده با جیره های آزمایشی مشاهده نشد. تفاوت معنی-داری در پتانسیل تولید گاز و نرخ تولید مربوط به شترهای تغذیه شده با جیره های آزمایشی مشاهده شد (05/0> (P. پتانسیل تولید گاز باگاس و کنجاله سویا در شترهای تغذیه شده با جیره حاوی برهان بیشتر از جیره بدون برهان بود. فراسنجه های تخمیری مربوط به باگاس از جمله ماده ی آلی واقعا هضم شده و توده ی میکروبی در شترهای تغذیه شده با جیره حاوی برهان بیش از جیره بدون برهان بود (05/0> P )، همچنین راندمان سنتز توده ی میکروبی جیره برهان کمتر از جیره بدون برهان بود (05/0> P ). مقدار عامل تفکیک مربوط به جیره بدون برهان ( 10/10میلی گرم بر میلی لیتر) بالاتر از جیره حاوی برگ برهان (81/8 میلی گرم بر میلی لیتر) به دست آمد. همچنین فراسنجه های تخمیری مربوط به کنجاله سویا شامل ماده ی آلی واقعا هضم شده، توده ی میکروبی و راندمان سنتز توده ی میکروبی در جیره بدون برهان بیشتر از جیره حاوی برهان بود (05/0> P). عامل تفکیک نیز در گروه برهان و بدون برهان اختلاف معنی داری با هم نداشتند (05/0 نتیجه گیری کلی: بر اساس نتایج، هیچ گونه پروتوزوآیی در مایع شکمبه شترهای تغذیه شده با جیره های بدون برهان و حاوی برگ برهان مشاهده نشد و با جایگزین کردن 100 درصد برگ برهان به جای یونجه، پتانسیل تولید گاز در شترهای تغذیه شده با جیره آزمایشی نسبت به جیره ی بدون برهان بیشتر بوده است، همچنین قابلیت هضم ماده ی خشک و الیاف نامحلول در شوینده ی خنثی و اسیدی باگاس در دام ها تفاوت معنی داری نداشتند، بنابراین می توان آنرا در جیره ی شتر تک کوهانه استفاده کرد.

برهان, پروتوزوآ, پتانسیل تولید گاز, شتر تک کوهانه