بررسی امکان استفاده از پساب در کشاورزی (مطالعه موردی: پساب تصفیه خانه فاضلاب شهری شهرکرد)

سابقه و هدف:گسترش فعالیت های کشاورزی و صنعتی برای تامین مواد غذایی همگام با روند رو به رشد جمعیت جهان و وقوع خشک سالی های پی درپی در سال های اخیر موجب افزایش بهره برداری از منابع موجود آب، وارد آمدن فشار بیش از اندازه به منابع آب و ایجاد بحران آب، بویژه در اکثر کشورهای واقع در مناطق خشک و نیمه خشک جهان شده است. این تحقیق به منظور بررسی امکان کاربرد پساب تصفیه خانه ی فاضلاب شهر شهرکرد برای کشاورزی و تعیین میزان محدودیت کاربرد پساب در سیستم آبیاری قطره ای از نظر تاثیر بر پتانسیل گرفتگی قطره چکان ها انجام شد. مواد و روش ها: به این منظور برخی خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی پساب تصفیه خانه ی فاضلاب شهر شهرکرد در بازه ی زمانی فروردین-شهریور سال 1394، بصورت ماهیانه اندازه گیری و با استاندارد سازمان حفاظت محیط زیست ایران، استاندارد سازمان بهداشت جهانی (WHO)، استاندارد سازمان جهانی خواروبار و کشاورزی (FAO) و استاندارد طبقه بندی کیفیت آب متناسب با پتانسیل گرفتگی قطره چکان ها، مقایسه شد. یافته ها: بر اساس نتایج آزمایش های بررسی کیفیت آب، متوسط مقدار کلیفرم مدفوعی و کلیفرم کل پساب خروجی در طول دوره ی بررسی، به ترتیب 8/6416 و MPN/100ml 7/16966 محاسبه شد که خارج از محدوده ی مجاز توصیه شده در استاندارد سازمان حفاظت محیط زیست ایران برای کاربرد پساب در کشاورزی است و کلرزنی بیش تر پساب پیش از تخلیه را ضروری می نماید. علاوه بر این بر اساس مقدار متوسط پارامترهای میکروبی کلیفرم مدفوعی و تعداد نماتد روده ای(N/100ml 0) و متناسب با استاندارد سازمان جهانی بهداشت، استفاده از پساب برای آبیاری گیاهانی که بصورت خام مصرف می شوند، امکان پذیر نیست. همچنین بر اساس استاندارد FAO کاربرد پساب از نظر مقدار متوسط غلظت بی کربنات در طی این دوره (me/L 64/4) برای گیاهان، محدودیت کم تا متوسط به دنبال دارد. محدودیت کاربرد پساب در سیستم آبیاری قطره ای از نظر مقدار متوسط تراکم کلیفرم کل، سطح pH (65/7) و سختی آب (mg/L 1/251)، در سطح متوسط و بر اساس مقدار متوسط شاخص های غلظت مواد جامد محلول (mg/L 5/405)، غلظت مواد جامد معلق (mg/L 2/35)، هدایت الکتریکی (dS/m 66/0)، غلظت آهن (mg/L 024/0) و غلظت منگنز (mg/L 013/0)، در سطح کم بود. علاوه بر این با توجه به مقدار منفی شاخص اشباع لانژلیر در طول این دوره (03/1-)، امکان ایجاد رسوب در آب، وجود نداشت. نتیجه گیری: با توجه به پتانسیل کم گرفتگی قطره چکان ها با عوامل فیزیکی و شیمیایی، عوامل بیولوژیکی، به عنوان عامل اصلی گرفتگی قطره چکان ها در هنگام کاربرد پساب تصفیه خانه ی فاضلاب شهرکرد در سیستم آبیاری قطره ای به شمار می آیند. بنابراین می توان سیستم های آبیاری قطره ای را در برنامه ی استفاده ی مجدد از پساب تصفیه خانه ی فاضلاب شهر شهرکرد برای آبیاری گیاهان علوفه ای و صنعتی مقاوم به غلظت های بالای بی کربنات و با در نظر گرفتن مدیریت های استفاده از فیلتر مناسب، اسیدشویی، شستشوی دوره ای لترال های آبیاری و بویژه کلرزنی سیستم آبیاری به کار برد.

کلیدواژه ها:

آب نامتعارف ، آبیاری ، پساب ، کیفیت آب