سید محمد واعظ موسوی - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
هاشم حبشی - استاد دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

تحقیق حاضر با هدف بررسی انواع مختلف هوموس و تعیین مهم ترین عوامل موثر بر تغییرات آن در راشستان های آمیخته ی جنگل آموزشی و پژوهشی شصت کلاته انجام گردید. به این منظور تعداد 32 حفره با مساحت های متفاوت در پارسل مذکور انتخاب شدند. در هر حفره 5 نیم رخ هوموس حفر گردید. سپس به فاصله 20 متر از حاشیه حفره نیز 5 نیم رخ هوموس به همان روشی که در داخل حفره استفاده شد، حفر گردید. آنگاه نوع هوموس با استفاده از روش طبقه بندی مورفولوژیکی تعیین شد. نتایج حاصله نشان داد که در مجموع 9 نوع مختلف هوموس در منطقه مورد مطالعه مشاهده گردید. رده مول با فراوانی 70.6% و زیر رده دیسمول با فراوانی 37.8% در منطقه مورد مطالعه غالبیت دارند. در حفرات متوسط ضخامت افق های لایه مواد آلی از L به H به ترتیب 1.7، 0.3 و 0.1 سانتی متر بود. این مقدار در زیر تاج پوشش از L به H به ترتیب 2.3، 0.9 و 0.48 سانتی متر بود. بین انواع مختلف هوموس در زیر تاج پوشش با انواع هوموس در درون حفرات به لحاظ آماری اختلاف معنی داری مشاهده گردید. ضمنا وسعت حفره و شکل زمین از جمله عوامل موثر بر نوع هوموس بودند. ضمن اینکه متوسط بیوماس لایه مواد آلی در حفره ها حدود 486 و در زیرتاج پوشش 686 گرم در متر مربع بود. نتایج حاصل می تواند به عنوان یک الگو در پیش بینی اثرات اجرای شیوه های نزدیک به طبیعت بر ویژگی های هوموس جنگلی لحاظ گردد.

جنگل شناسی, حفره, راشستان آمیخته, هوموس, شکل زمین