محمد تقی فیض بخش - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
بهنام کامکار - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
حسن مختاربور - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی گلستان
محمد اسماعیل اسدی - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی گلستان

تاریخ کاشت و آبیاری دو عامل عمده محدودکننده تولید ذرت دانه ای هستند که با استفاده از مدل CERES-Maize می-توان آنها را شبیه سازی نمود. به همین منظور دو آزمایش مزرعه ای (هرکدام در دو سال) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرگان انجام شد. با استفاده از تیمارهای آبیاری مطلوب و بدون تنش در سال 2012 (سه تیمار) و دو تیمار از آزمایش دوم در سال 2007، مدل واسنجی شد. ارزیابی مدل با استفاده از تیمارهای تاریخ کاشت (2008)، تاریخ کاشت و کم آبیاری در سال های 2012 و 2013 انجام شد. نتایج ارزیابی نشان داد که این مدل مراحل فنولوژیکی (روز تا گرده افشانی و روز تا رسیدگی) را در تاریخ کاشت های مختلف و رژیم های آبیاری متفاوت به خوبی پیش بینی می کند. جذر میانگین مربعات خطا برای روز تا گرده افشانی و روز تا رسیدگی به ترتیب برابر 5/2، 9/2 روز به دست آمد. بنابراین این مدل می تواند در برنامه-ریزی های مدیریتی مزرعه مورد استفاده قرار گیرد. همچنین نتایج ارزیابی مدل در تاریخ کاشت های بهاره (2008) و تابستانه (2012 و 2013) نیز نشان داد که عملکرد ماده خشک و عملکرد دانه را با دقت خوبی شبیه سازی می کند. از طرفی هر چند مدل روند کاهشی عملکرد دانه، عملکرد ماده خشک و شاخص سطح برگ را در سطوح مختلف آبیاری به خوبی شبیه-سازی کرد ولی بر اساس شاخص های کارکرد مدل از دقت لازم برخوردار نیست. با توجه به نتایج حاصل از این مدل می-توان در شبیه سازی مراحل رشد ذرت و عملکرد دانه در تاریخ کاشت های مختلف در شرایط مطلوب و در شرایط آب و هوایی گرگان بهره برد.

ذرت, مدل سازی, تاریخ کاشت, کم آبیاری