زهرا رجبیون - کارشناسی ارشد باستانشناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان
حسین مرادی - دکتری باستانشناسی دانشگاه تهران

امروزه رشته باستان شناسی با بسیاری از علوم در ارتباط است. علوم رایانه ای از جمله علومی است. که باستانشناسان برای انجام مطالعات خود از ثبت و ضبط دادهها گرفته تا طراحی و بازسازی و در نهایت تحلیل آنها از نرمافزارهای مختلف استفاده میکنند. از موضوعات مهمی که در کاوشها و مطالعات باستان شناسی دیده میشود مسئله شناخت و تفکیک لایه ها و مطالعات فضایی مکانی است. از آنجایی که که در بسیاری از مواقع با درهمریختگی و پیچیدگی دادهها مواجه هستیم و استفاده صرف از روشهای معمول گذشته برای مطالعه و تحلیل آنها پاسخگو نیست، به همین علت نیاز است تا از روشهای نوین استفاده کرد. بازسازی سه بعدی از شاخه های نوین علوم رایانه ای است. که میتواند در این زمینه به باستان شناسی کمک کند. بر این اساس در این مقاله با استفاده از بازسازی سه بعدی به تفکیک لایه ها، کاربری فضایی مکانی در محوطه باستانی شهرسوخته پرداخته میشود. در شهرسوخته با هر کلنگی که بر زمین زده میشود یک سازه معماری و شیئی بدست می آید. یکی از این بخشهای مهم این محوطه کارگاه شماره 26 است. در این کارگاه تراکم ساخت و ساز ، نزدیکی لایهها و شباهت سفالهای دورههای مختلف، شناخت و تفکیک دوره ها و فازه ها را دشوار کرده است. به همین علت در این مقاله با کمک روش بازسازی سه بعدی برای مطالعه آنها استفاده شده است. این بازسازی در سه بخش انجام شده. که شامل: 1 . تفکیک لایه ها 2 . جانمایی داده ها در یک ترانشه 3 . بازسازی آثار منقول است. علاوه براین یک قبرسردابهای برای مشخص کردن ساختمان و چیدمان اشیائ در گور بازسازی سه بعدی شده است. در مجموع براساس بازسازیهای سهبعدی انجام شده به این نتیجه می رسیم ساختمان 26 شامل 4 لایه بوده که در دوره های 3 و 4 استقرار داشته است. احتمالا بنای اولیه این ساختمان کاربرد مذهبی داشته و فضاهای دیگری ساخته شده ولی به مرور کاربری مذهبی بودن خود را از دست داده است.

بازسازی، سه بعدی، باستان شناسی، شهرسوخته