مائده یوسفیان - استادیار پژوهشی، بخش تحقیقات جنگلها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ساری، ایران

امروزه تقریبا همه هواشناسان بر این عقیده هستند که تغییرات آب و هوایی به دلیل آزاد شدن بیشتر گازهای گلخانه ای در جو میباشند که نتیجه فعالیتهای مختلف انسانها هستند. تجزیه دیاکسیدکربن، که بیشترین سهم در میان گازهای گلخانه ای از نظر گرمایش جهانی و تغییرات آب و هوایی را دارا میباشد که در آبهای دریا به میزان بیشتری از دیگر گازهای معلق در هوا یافت میشود. بنابراین اقیانوسها منابع ذخیره بزرگی میباشند. از آنجاییکه قسمت بزرگی از سیاره ما را اقیانوسها تشکیل میدهند و دارای گوناگونی زیستی بسیار می باشند، دریاها و اقیانوسها اکوسیستم های آبی هستند که از فرایند تغییر ناشی از گرمایش جهانی تاثیر پذیرفتهاند. گرمایش جهانی و تغییرات آب و هوایی باعث کاهش آبهای شیرین، بالا آمدن سطح دریاها، و تغییراتی در بخارها و مدلهای پیش بینی شدهاند، و اثرات منفی آن را بر همه گونه های زیستی آبی از پلانکتون تا پستانداران میتوان مشاهده نمود. تعداد کریلها در 30 سال گذشته به طور متوسط تا 80 درصد کاهش پیدا کرده است. مرجانها به صورت دلخراشی دچار سفیدشدگی شده اند. تعداد ماهیهای بومی اقیانوس هند در آبهای کشور ما در حال حاضر به 30 عدد رسیده است. منطقه تولید مثل لاکپشتهای دریایی به دلیل کوچک شدن زیستگاه های ساحلی در نتیجه بالا آمدن سطح آب دریا محدود شده است. به دلیل کاهش میزان یخ دریا بسیاری از پستانداران آبزی با انقراض رودررو هستند. بر اساس مدلهای کامپوتری محاسباتی اخیر، محاسبه شده است که در شرایطی که غلظت دی اکسیدکربن دو برابر شود، دمای جهانی 3 درجه سانتیگراد بالا خواهد رفت . بنابراین، در بین همه اقداماتی که برای جلوگیری از گرمایش جهانی انجام میشود، جلوگیری از انتشار دیاکسیدکربن اولین اقدام محسوب میشود و در این رابطه پژوهشهایی در سطح جهانی در حال اجرا هستند.

گرمایش جهانی، اثر گلخانه ای، دی اکسیدکربن، گوناگونی زیستی، اکوسیستم آبی