محبوبه قاسمی - دانشجوی دکتری دانشگاه شهیدچمران اهواز و کارشناس مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه ای استان اصفهان
غلامحسین حیدرپور - مدیر دفتر مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقهای استان اصفهان
سعیده موسوی پور - رئیس گروه تلفیق و بیلان مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقهای استان اصفهان

با وقوع خشکسالیهای اخیر در حوضه زاینده رود، توجه به اقدامات پیشگیرانهای که بتواند آثار خشکسالی را کاهش دهد (مدیریت ریسک خشکسالی)، اهمیت فراوانی دارد. مطالعهی حاضر به دنبال توسعه مدلی برای مدیریت ریسک خشکسالی است که با توجه به اشکالات وارده به مدیریت بحران، روش مدیریت ریسک پیشنهاد شده است. بنابراین تغییر رویه از مدیریت بحران به سمت مدیریت ریسک و همچنین خشکسالی حوضه زاینده رود سبب گردیده است که هدف از این مطالعه، مدیریت ریسک خشکسالی حوضه زاینده رود باشد. این تحقیق، یک روش بر مبنای روش فازی برای مدیریت ریسک خشکسالی حوضه زاینده رود با استفاده از راهکارهای کشاورزی، شرب و صنعت معرفی نموده است. نتایج نشان داده است که توجه به بخش کشاورزی نسبت به شرب و صنعت اهمیت بیشتری دارد. جلوگیری از استفاده غیر مجاز و دخل و تصرف غیرقانونی بر تاسیسات آب بیشترین اثر را در بخش شرب دارا میباشد. انتقال بین حوضهای راهکار بعدی و مهمی است که میتواند به میزان زیادی به این بخش کمک کند. در بخش صنعت دو راهکار بازنگری و مهندسی مجدد در فرآیندهای آب صنعت و استفاده مجدد از پساب خروجی صنایع بالاترین وزن نسبی را به خود اختصاص دادهاند. در بخش کشاورزی، راهکار قانونی بیشترین تاثیر را بر مدیریت ریسک خشکسالی حوضه زاینده رود و راهکارهای نهادی کمترین اثر را دارد . از اینرو، مطلوبترین روش برای بهبود مدیریت ریسک خشکسالی حوضه زاینده رود تمرکز روی راهکار قانونی میباشد. در بین معیارهای مختلف راهکار قانونی، معیار کنترل میزان برداشت آبهای زیرزمینی بیشترین تاثیر را دارد و بنابراین توجه به کنترل میزان برداشت آبهای زیرزمینی به میزان زیادی در مدیریت ریسک خشکسالی حوضه زاینده رود توصیه میگردد . با توجه به اینکه با انتقال بین حوضهای آب نیز مشکل کمبود آب این حوضه برطرف نمیشود، با انجام اقداماتی در بخش کشاورزی، شرب و صنعت براساس اولویتبندی تهیه شده توسط مدل توسعه داده شده میتوان در مدیریت ریسک خشکسالی حوضه زاینده رود گامی اساسی برداشت.

خشکسالی، حوضه زاینده رود، مدیریت ریسک خشکسالی، تحلیل ساسله مراتبی فازی