بابک مومنی - استادیار، بخش کشاورزی، دانشگاه پیام نور، صندوق پستی ۱۹۳۹۵-۳۶۹۷ تهران
فرزین فرهادی - کارشناسی ارشد کشاورزی، مدیر آب و خاک و امور فنی و مهندسی، سازمان جهاد کشاورزی استان مازندران
احمد عسگری - دانشجوی دکتری آبیاری و زهکشی، کارشناس مطالعات، سازمان جهاد کشاورزی استان مازندران

خسارات گسترده سیل ویرانگر نوروز 1398 در استان مازندران، بار دیگر نشان داد اگرچه همیشه نمیتوان در مهار سیلابها موفق بود اما درک این واقعیت ضروری است که باید کوشید پیامدهای زیانبار و مخرب آن را کاهش داد. در این پژوهش پس از تحلیل رخداد بارش، بر اساس مشاهده آثار به جا مانده از سیل، در مناطقی از حوضه های هیدرولوژیک رودخانه های تجن، تالار و سیاهرود به ارزیابی میدانی دلایل سیل پرداخته شده است. مقایسه بین ارقام ماکزیمم بارندگی 24 ساعته با بیشترین میزان بارندگی اسفند ماه و کل دوره آماری 15 سال اخیر نشان میدهد که این بارندگی در بازه زمانی مذکور در ایستگاه های هواشناسی مرکز و شرق استان بیسابقه بوده و لذا وقوع سیل، پس از جاری شدن رواناب ناشی از این بارندگی کمسابقه، دور از انتظار نیست. اما به نظر می رسد با تثبیت حدود بستر و حریم رودخانه های اصلی استان مازندران و شاخه های فرعی مهم آنها و نیز جلوگیری از ساخت و سازها و تغییرات غیرقانونی کاربری و لایروبی فصلی در این مسیلها، اصلاح سازه های تقاطعی زیرگذر، تکمیل بخشهای باقیمانده شبکه اصلی زهکشی پایاب سدهای مخزنی و احیا و مرمت آببندانهای استان و توسعه روشهای آبخیزداری در مناطق بالادست رودخانه ها بتوان تا حدود زیادی سیلابهای مشابه آتی را مدیریت نمود.

سیلاب، بارش، حریم و بستر رودخانه، زهکشی، آببندان، سازه های تقاطعی.