بررسی ایجاد همگرایی اقتصادی میان کشورهای ایران، افغانستان، هند و آسیای میانه (با تاکید بر نقش منطقه آزاد چابهار)

در قرن بیست و یکم، فروپاشی مرزهای فیزیکی، گسترش جهانی سازی و افزایش وابستگی اقتصادی و تجاری منافع کشورهای جهان را بیشتر از پیش به هم وابسته و کشورهای جهان برای دستیابی به بازارهای جهانی، تلاش دارند با ایجاد بلوک های اقتصادی وتجاری موانع را از سر راه تجارت بردارند. ایجاد بلوک های تجاری یکی از مهم ترین ویژگی های اقتصادمردن را تشکیل می دهد که زمینه را برای توسعه اقتصادی بیشتر، ثبات و امنیت فراهم می سازد. جهانی سازی حرکتی پویاست که همه جنبه های اقتصادی را در بر گرفته یا در حال تاثیرگذاری بر آن هاست. مسئله جهانی شدن به فرایندی اشاره دارد که طی آن مرزها به مرور ناپدیدمی شوند و هم زمان مبادلات بین المللی افزایش می یابد. برای کشورهای در حال توسعه که آمادگی ورود به عرصه جهانی و تجارت آزاد را در کوتاه مدت ندارند، همگرایی اقتصادی و تشکیل بلوک های تجاری منطقه ای می تواندموثرترین راه برای باز شدن اقتصاد و ادغام آن ها در اقتصاد جهانی باشد.در این پژوهش تلاش براین است تا اثر تشکیل یک ترتیب تجاری منطقه ای احتمالی در بین کشورهای ایران، افغانستان، هند، ترکمنستان، ازبکستان و تاجیکستان بر میزان تجارت این کشورها با یکدیگر مشص شود. به این منظور از مدل جاذبه تجاری، تاثیر این ترتیب تجاری بر کشورهای عضو، طی دوره 2010 تا 2015 مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل از تخمین بیانگر این است که این ترتیب تجاری احتمالی اثر مثبتی را بر میزان مبادلات تجاری کشورهای داخل منطقه با یکدیگر دارد. از طرف دیگر در رابطه با اثر آن بر میزان مبادلات تجاری با کشورهای خارج از منطقه، نتایج نشان دهنده اثر منفی آن بر میزان واردات از کشورهای خارج منطقه می باشد. هم چنین استفاده از بندر چابهار توسط کشورهای مذکور به دلیل کاهش مسافت بین آنان باعث افزایش حجم تجاری می گردد.

کلیدواژه ها:

همگرایی منطقه ای ، مدل جاذبه ، داده های پنل دیتا ، منطقه آزاد چابهار