مریم متفکرآزاد - دانشجوی دکتری هنراسلامی، عضو هیات علمی دانشگاه هنر اسلامی تبریز
سحر ذکاوت - دانشجوی کارشناسی ارشد. گرایش کتابت و نگارگری

هنر ایران اسلامی یکی از شاخص ترین و بارزترین نمونه های هنر اسلامی محسوب می شود. اولین و مهم ترینمحل بروز و نمود هنر ایرانی- اسلامی، معماری است. مساجد به عنوان یکی از مکان هایی که همواره نمود مذهبیاسلام و به ویژه ایرانیان بوده مطرح می باشد. در این میان به دلیل ارزش و اعتبار مساجد و مذهب در ایرانهمواره آراستن مساجد یکی از دغدغه های مهم هنرمندان و مردم بوده است. مسجد جامع ارومیه و محرابزیبای آن همانند بیشتر مساجد جامع در سرتاسر ایران از جمله یکی از شاهکارهای معماری ایرانی– اسلامی میباشد. در این تحقیق بر آن هستیم تا به معرفی این مسجد و تزیینات به کار رفته در معماری آن بویژه محراب آنبپردازیم. این پژوهش در پی پاسخ به این سیوال اساسی می باشد که کدامین ویژگی ها و تزیینات در محرابمسجد جامع ارومیه به کار رفته است. با توجه به بررسی های انجام گرفته می توان گفت مسجد جامع ارومیه رامی توان از بناهای دوره سلجوقی دانست. از جمله عناصر سازنده این بنا می توان به شبستان گنبد دارقدیمی،محراب موجود در داخل شبستان گنبد دار و سایر بخش ها اشاره کرد. این مسجد محراب زیبای گچبری دارد کهجزء قدیمی ترین، پرکار ترین و بزرگترین محراب های گچبری ایلخانی بوده است. محراب مسجد در زمانایلخانان ساخته شده و در ضلع جنوبی شبستان قرار گرفته است. با توجه به محراب زیبای این مسجد و تزییناتبه کار رفته در آن از جمله، نوع خط، تزیینات خط و تاریخ های ذکر شده در برخی از تزیینات و کتیبه ها میتوان به سیر تاریخی مسجد پی برد. محراب مسجد جامع ارومیه با عنصر گچ و نقوش و عناصر سنتی چوناسلیمی، ختایی وکتیبه تزیین یافته است.

معماری، مسجد جامع ارومیه، محراب، گچبری، تزیینات