شجاع احمدوند - دانشیار دانشگاه علامه طباطبایی. ایران
موسی غفوری - دانشجوی دکترای علوم سیاسی

سلسله هخامنشی ( 559 تا 330 پ.م) که با شکوه ترین سلسله شاهنشاهی در تاریخ ایران و جهان در زمان خود بوده است، از ساختار فرمانروایی ویژه ای برخوردار بود. در این امپراتوری سیزده پادشاه در 229 سال حکومت کردند. اعمال حکمرانی مقتدرانه و نسبتا عادلانه در کشور پهناوری با اقوام و ملل متعدد خود حکایت از بالندگی این نظام سیاسی دارد. شاید بتوان همین فرهنگ مدارا و همزیستی مسالمت امیز اقوام و ملل مختلف در ذیل این امپراتور وسیع و قدرتمند را از مهم ترین منابع مشروعیت سیاسی آنها دانست کهکار ویژه وحدت بخشی و یکپارچگی جامعه و تقویت رابطه حکمرانان و مردم از مهم ترین دستاوردهای این فرهنگ باشد. ابعاد و زوایا مختلف این ساخت قدرت در منابع مختلفی بازتاب یافته که بعضا کمترمورد عنایت متفکران واقع شده است. نوروز نامه حکیم عمر خیام از مهم ترین این منابع است. اگر چه محور اصلی بحث آن ترسیم ابعاد و مختصات آیین نوروز و مضامین و معانی نهفته در آن است ولی توانسته است به نحو ظریفی آیین نوروز را به عنوان سیمان همبستگی ملل مختلف در ایران باستان و حتی در دوره هایبعدی عنوان نماید و از این طریق، مبانی اقتدار نظام سیاسی و آیین کشور دارای ایرانیان را ترسیم کند. بنا بر این هدف این پژوهش کشف الگوهای گفتمانی قدرت سیاسی نهفته در مضامین و واژگان استفاده شده در نوروزنامه توسظ حکیم عمر خیام با توجه به زمینه ها اجتماعی و سیاسی عصر او بوده است، و فرضیه ان وجود الگوهای گفتمانی ایران شاهی با مشخصه های اصلی خود، قدرت اقتدار و مشروعیت سیاسی و در نهایت عناصر فرهنگی موثر برساختار نظام سیاسی ان دوران می باشد روش تحقیق مقاله کیفی و به نحوخاص روش تحلیل گفتمان است که سعی می کند با استخراج نشانه ها، معانی و مضامین مندرج در کتاب نوروزنامه به استنتاج ساخت قدرت مکنون درآن بپردازد.

نوروزنامه، روابط قدرت، ایران باستان, تحلیل گفتمان