داود سهرابی - استادیار گروه بافت شناسی و جنین شناسی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی زنجان
محسن علیپور - استادیار گروه فیزیولوژی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی زنجان
علی اوسط ملتی - دانشیار گروه بیوشیمی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی زنجان

سابقه و هدف: برخی گزارشات حکایت از آثار سوء مترونیدازول بر روی گونادوتروپین ها، تستوسترون، اسپرماتوژنز و دستگاه تناسلی نر دارد. هدف این پژوهش بررسی اثرات مترونیدازول بر روی هورمون های محور هیپوفیز بیضه، تستوسترون و اسپرماتوژنز در موش صحرایی (RAT) نر می باشد. مواد و روش ها: در این پژوهش تجربی 24 عدد موش Rat نر بالغ با سنین 12-10 هفته به صورت تصادفی در سه گروه 8 تایی قرار گرفتند. به گروه کنترل آب معمولی و به گروه اول تجربی روزانه 200 میلی گرم بر کیلوگرم مترونیدازول محلول در آب و به گروه دوم تجربی روزانه 400 میلی گرم بر کیلوگرم مترونیدازول محلول در آب و به مدت 60 روز داده شد. در پایان تجربه بعد از بیهوشی خون گیری از بطن چپ به عمل آمد و برای سنجش هورمونی، سانتریفوژ گردید. بعد از کشتن موش ها، بیضه ها و سمینال وزیکول و پروستات از بدن آن ها خارج گردید. بعد از مطالعات مورفولوژیکی، در مایع بوین به عنوان فیکساتیو قرار گرفتند. سپس بیضه ها با روش هماتوکسیلن و ایوزین رنگ آمیزی شدند. آنالیز آماری با استفاده از آزمون t-test انجام شد. نتایج: بین وزن بیضه ها و غدد تناسلی ضمیمه (سمینال وزیکول و پروستات) گروه های تجربی در مقایسه با گروه کنترل کاهش معنی داری مشاهده شد (p<0/01). هورمونهای FSH و LH تستوسترون در گروه های تجربی نسبت به گروه کنترل کاهش معنی داری را نشان داد. (p<0/01) مطالعات هیستولوژیک نشان داد در گروه های تجربی لوله های اسپرم ساز بیضه ها دچار آتروفی شده و روند اسپرماتوژنز کند گشته و تعداد سلول های زایا کاهش یافته بود. نتیجه گیری: مترونیدازول موجب کاهش هو رمون های گونادوتروپین و تستوسترون می شود و از این طریق و یا راه های احتمالی دیگر مانند اثرمستقیم بر روی سلول های لیدیگ و سلول های دودمان اسپرم موجب کاهش روند اسپرماتوژنز در بیضه می شود. بنابراین توصیه می شود به ویژه در جنس مذکر در مصرف این دارو احتیاط لازم به عمل آید.

مترونیدازول، گونادوتروپین، تستوسترون، بیضه