بهنام اسدی - استاد دانشگاه

ضرر جمعی اصطلاحی است که به تازگی در حقوق ایران ورود پیداکرده. این عبارت درمقابل ضرر شخصی قرار دارد. اگر عاملی آسیب و زیان مادی یا معنوی به شخص و یا اشخاص محصور، محدود و معینی برساند، ضرری که وارد میشود، ضرر شخصی محسوب میگردد و چنانچه مقصود از مطالبه، جبران زیان شخصی باشد، مطابق قواعد عمومی مسئولیت مدنی به آن رسیدگی میشود. اما ضرر جمعی جماعت کثیری را هدف زیان (معنوی یا مادی) قرار میدهد. در ضرر جمعی، زیان به عدهای از افراد جامعه یا کل افراد جامعه و یا گروهی از آنان که عضو تشکلها، احزاب، سندیکاها، اتحادیه ها، ...هستند، وارد می شود؛ بر این مبنا میتوان ضرر جمعی را به ضرر جمعی اشخاص متشکل و ضرر جمعی اشخاص غیرمتشکل تقسیم نمود. در مورد اول، ضرر به تشکلهایی وارد میآید که دارای شخصیت حقوقیاند و قسم دوم زیان به جمعیتهایی می رسد که دارای شخصیت حقوقی نیستند، زیان . حقوق ایران تاکنون قوانین خاصی راجع به جبران این دسته از زیانها تصویب نکرده و در رویه قضایی هم آراء قابل اعتنایی که بتواند مبنای مطالبه و جبران اینگونه زیانها قرار گیرد، به چشم نمیخورد. حال آنکه ضرر جمعی، ضرری است محقق و مسلم که مطالبه آن منطبق با قواعد حقوقی است. بنابراین، نیاز به وضع قوانینی روزآمد و کارآمددارد که بتواند جوابگوی نیازهای کنونی جامعه دررابطه با ، زیانهای جمعی باشد، به شدت احساس می شود.

مسئولیت مدنی، ضرر، ضررهای جمعی، ضرر معنوی، ضرر مادی