مسعود حیدری آقاگل - کارشناسی ارشد تکتونیک، دانشگاه بیرجند
محمد مهدی خطیب - استاد، دانشگاه بیرجند
محمود رضا هیهات - استادیار، دانشگاه بیرجند
هاشم منصوری - کارشناس ارشد تکتونیک، دانشگاه بیرجند

استان خراسان جنوبی در خاور ایران و در بخش شمالی زمین­درز سیستان قرار دارد. عملکرد گسل­های فعال و بروز زمین­لرزه­های مختلف با بزرگی بالا نشان از پتانسیل بالای لرزه­خیزی این استان دارد. پهنه­بندی خطر زمین­لرزه با استفاده از پارامترهای گشتاور لرزه­ای، هم شتاب لرزه­ای، هم شدت لرزه­ای، فاصله از گسل و شکستگی، عمق آبرفت و نقشه فرسایش استان انجام شد. نقشه­های پهنه­بندی نشان داد که بیش از یک­سوم استان (40 %، مساحتی معادل 60 Km2 ) در کلاس خطر خیلی زیاد تا زیاد، 16 % (26.3 Km2) در کلاس خطر متوسط و 6/40% (61 Km2) در کلاس خطر کم تا خیلی کم قرار دارد. نتیجه بررسی­های نقشه­های پهنه بندی نشان می­دهد بیشترین خطر ناشی از بروز زمین­لرزه در ارتباط با شهرهای در حریم گسل­ اردکول (شهر حاجی­آباد)، دشت بیاض (نیم­بلوک، قائن)، بخش شرقی درونه (فردوس، طبس)، گیو(بیرجند)، سده (سده، آرین­شهر)، نایبند(طبس، خور)،  فردوس(فردوس، سرایان)، اسفندیار(بشرویه) و سپس گسل شاه­آباد(سربیشه، درمیان، اسدیه)، سهل­آباد (درمیان، اسدیه)، آبگرم(گزیک)، پورنگ(سربیشه، درمیان، گزیک)، نوزاد(سربیشه، درمیان، اسدیه)، کلمرد (طبس، خور) و گسل جنوب بیرجند(بیرجند) قرار دارد. از مقایسه بین دو روش AHP و منطق فازی می توان دریافت که نقشه پهنه­بندی تهیه شده به روش فازی همخوانی بهتری با واقعیت موقعیت زمین­لرزه­های رخ داده و مکان گسل­های فعال منطقه دارد و در این میان در بین عملگرهای فازی، عملگر­های OR (اجتماع)، Product (ضرب جبری) و Sum (جمع جبری) فازی بیشترین تطبیق را با واقعیت داشتند که در بین آن ها عملگر OR (اجتماع) بهترین تطبیق را دارد.

استان خراسان جنوبی, زمین درز سیستان, گشتاور لرزه ای, AHP, منطق فازی