بررسی شیوع تداخلات دارویی بالقوه مضر و سودمند و عوامل موثر بر آن در بیماران بستری در بخش های مراقبت ویژه (ICU) بیمارستان آیت االله کاشانی شهرکرد

سابقه و هدف: تداخلات دارویی مختلف باعث ضرر های فراوان به بخش درمان و بیماران بستری در بخش می شود. مطالعات فراوانی در زمینه تداخلات دارویی انجام شده است اما مطالعه ای که تداخلات را به تفکیک سودمند و مضر مورد بررسی قرار داده باشد یافت نشد. لازم است که اعضای تیم درمان از خطرات تداخلات دارویی آگاه شوند. لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی شیوع تداخلات دارویی بالقوه سودمند و مضر و عوامل موثر بر آن در بخش های مراقبت ویژه (ICU) انجام شد. مواد و روش ها: مطالعه توصیفی تحلیل حاضر در بخش مراقبت های ویژه بیمارستان آیت االله کاشانی شهرکرد در بین سال های 92 تا 96 انجام شد. انتخاب نمونه به صورت در دسترس صورت گرفت. نمونه مطالعه حاضر را 300 بیمار تشکیل می داد. به منظور تعیین تعداد و چگونگی تداخلات دارویی که متغییر اصلی مطالعه حاضر بود از کتاب مرجع تداخلات دارویی Facts استفاده شد. در این کتاب نوع تداخلات داویی از نظر چگونگی آغاز (سریع، تاخیری) ، شدت تداخل (خفیف ، متوسط ، شدید ) و احتمال وقوع (قطعی، احتمالی، مشکوک، ممکن، بعید) برای هر دارو به صورت جداگانه مشخص گردیده است. داده ها در نرم افزار آماری SPSS 16 و با استفاده از تست هایی مانند میانگین، فراوانی، تی مستقل، همبستگی پیرسون و آنالیز واریانس یکطرفه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: تعداد کل داروهای تجویز شده 5175 عدد بود. تعدادکل تداخلات دارویی کشف شده 663 مورد بود (میانگین کل تداخلات دارویی در 2/4 تداخل به ازای هر بیمار بود). از تعداد 663 تداخل، 574 تداخل از نوع مضر و 89 تداخل از نوع مفید بود. از نظر شروع تداخل، تعداد 98 تداخل از نوع سریع و 565 تداخل از نوع تاخیری بود. از نظر شدت تداخل تعداد 511 تداخل از نوع متوسط بود. برخی از داروهای خاص در پرونده دارویی بیماران مانند فتی توئین، هپارین، مورفین، میدازولام، کورتون ها و سفالوسپورین ها، تهویه مکانیکی، تغذیه انترال و افزایش تعداد روزهای بستری بیماران در بخش از عواملی بودند که ریسک شیوع تداخلات دارویی را به شکل معنادار افزایش داده بودند .(p<0.05) نتیجه گیری: در این مطالعه شیوع تداخلات دارویی مضر در بخش مراقبت های ویژه بسیار بالا بود لذا لازم است که آموزش هایی به پزشکان و پرستاران ارائه گردد. توصیه می شود با انجام مداخلات مناسب مانند تعویض دارو های تداخل دهنده با دارو های ایمن، کاهش تعداد دارو های هر نسخه و استفاده از نرم افزار های تداخل یاب در بخش ها از بروز آسیب های ناشی از تداخلات دارویی جلوگیری کرد. با توجه به محدودیت ها شامل استفاده از کتاب Facts توصیه میشود از برنامه های اندرویدی و سایت های تداخل یاب در مطالعات بعدی استفاده گردد.

کلیدواژه ها:

تداخلات دارویی مضر ، بیماران مراقبت ویژه ، عوارض دارویی ، عوامل خطر.