ارتباط بین تاب آوری و حمایت اجتماعی ادراک شده با امید بیماران همودیالیزی: یک مطالعه مقطعی

زمینه و هدف: امروزه همودیالیز به عنوان درمان اصلی و رایج بیماری کلیوی مرحله نهایی شناخته میشود. از جمله مشکلات مهم روان شناختی بیماران همودیالیزی میتوان به اضطراب، افسردگی، کاهش اوقات فراغت و کاهش کیفیت در روابط با خانواده و دوستان و در مراحل شدید بیماری ناامیدی، انکار و عدم پایبندی به ادامه درمان اشاره کرد. بنظر میرسد چنانچه سطح حمایت و تاب آوری در بیماران همودیالیز افزایش یابد، این بیماران احساس رضایت بیشتری از زندگی کنند و بتوانند با مشکلاتی که منجر به کاهش اعتماد به نفس و احساس تنهایی در آنان میشد مقابله کنند. بنابراین هدف از پژوهش حاضر تعیین ارتباط بین تاب آوری و حمایت اجتماعی ادراک شده با امید بیماران همودیالیزی بود. مواد و روشها: پژوهش حاضر یک مطالعه تحلیلی - مقطعی بود که در سال 1397 بر روی بیماران همودیالیزی مراجعه کننده به مرکز دیالیز بیمارستان خاتم الانبیاء شهرستان شوشتر انجام شد. در این مطالعه به روش به سرشماری تمامی بیماران تحت درمان با همودیالیز در صورت داشتن معیارهای ورود به مطالعه مورد بررسی قرار گرفتند. معیارهای ورود به مطالعه شامل تمایل آگاهانه برای شرکت در مطالعه، ابتلاء به بیماری مزمن کلیوی تشخیص داده شده توسط متخصص داخلی و داشتن پرونده در مرکز دیالیز شوشتر بود. همچنین تکمیل ناقص پرسشنامه ها به عنوان معیارهای خروج از مطالعه در نظر گرفته شد. در نهایت 87 نفر وارد مطالعه شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات در این پژوهش شامل فرم اطلاعات دموگرافیک، پرسشنامه استاندارد امید هرث (HHI)، مقیاس استاندارد تابآوری کانر - دیویدسون (CD-RIS) و مقیاس استاندارد چند بعدی حمایت اجتماعی ادراک شده (MSPSS) بود. داده ها با استفاده از روشهای آمار توصیفی (میانگین، انحراف معیار، فراوانی و درصد) و آزمونهای منویتنی، کروسکال والیس، ضریب همبستگی اسپیرمن و آزمون رگرسیون خطی در نرم افزار آماری SPSS-16 تجزیه و تحلیل شدند. سطح معنی داری نیز کمتر از 0/05 در نظر گرفته شد. یافته ها: میانگین سنی بیماران 54/55±17/12 بدست آمد. از بین 87 بیمار همودیالیزی مورد بررسی شده %57/5 مرد، %71/3 متاهل و %80/5 ساکن شهر بودند. همچنین %41/4 تحصیلات دیپلم و %41/3 سابقه ابتلا به بیماری به مدت 7 سال به بالا داشتند. میانگین نمرات حمایت اجتماعی ادراک شده (55/12±98/48)، تاب آوری (43/12±97/48 ) و امید (32/6±27/02) به ترتیب حاکی از حمایت اجتماعی متوسط به بالا، تاب آوری رو به پایین و امید به زندگی بالا در این بیماران بود. بین حمایت اجتماعی ادراک شده (P<0.001) و تاب آوری (P<0.001) با امید ارتباط آماری مستقیم و معنی داری وجود داشت. نتیجه گیری: بر اساس یافته های این مطالعه، امید یکی از مهمترین عوامل برای سازگاری موثر با بیماری است. بنابراین باید رویکردهای مناسب برای افزایش امید به بیماران و سازگاری مناسب با بیماری نارسایی مزمن کلیه بکار برد؛ چرا که عوامل روان شناختی همچون حمایت اجتماعی و تاب آوری از مهمترین عواملی هستند که بدون قبول بیماری دریافت نخواهند شد. بدین منظور، امید را میتوان با افزایش احساس کنترل زندگی، ایجاد هدف و معنای زندگی، داشتن نگرش مثبت و ایجاد روابط گرم و صادقانه افزایش داد.

کلیدواژه ها:

تاب آوری ، حمایت اجتماعی ، امید ، دیالیز