نسرین یاوری - عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات چغندرقند- کرج، ایران.
محمود مصباح - عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات چغندرقند- کرج، ایران.
عبدالرسول غفاری جهرمی - کارشناس ارشد بخش آمار و کامپیوتر- موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر- کرج، ایران.

حساسیت به شوری خاک در مرحله جوانه زنی بذر چغندرقند به عنوان مانع اصلی استقرار مطلوب بوته در مزارع محسوب می شود. بررسی های قبلی نشان داد که کشت ریزنمونه های متفاوت چغندرقند در سطوح افزایشی نمک کلریدسدیم در محیط کشت درون شیشه ای، تحمل زیاد به تنش شوری دارد. لذا آزمایشی برای مقایسه تحمل شوری در جنین بذری چغندرقند طراحی شد. جنین بذری با پوسته و بدون پوسته بذر، در محیط غذایی استریل PGoB دارای 3درصد ساکارز و 9/0درصد آگار، بدون نمک و نیز حاوی نمک کلریدسدیم به میزان 100، 150 و 250 میلی مولار در سه تکرار هر بار با 10ریزنمونه در هر پتری دیش (قطر 9 سانتیمتری) کشت شد. نتایج این بررسی برای نوع بافت مورد آزمایش، سطوح شوری و اثر این دو عامل بر یکدیگر در دو لاین 7233 و 67-9597 تفاوت معنی دار نشان داد. در هر دو لاین، بر خلاف بذر کامل، جنین بذری قادر به جوانه زنی در محیط های دارای تنش شوری بود. نقش پوسته بذر در جوانه زنی با اجرای آزمایش تنش شوری پس از تیمار پیش جوانه زنی بررسی شد. بذرهای لاین های  67-9597، 7233 و261 با شستشوی هشت ساعته بذر در محلول تیرام 2/0درصد و سپس کاهش تدریجی رطوبت بذر در دمای 25 سانتی گراد در ژرمیناتور  پیش تیمار شدند. 25 عدد بذر از هر تیمار در پتری دیش و در چهار تکرار کشت شد. بذرهای تیمار شده در سطوح آزمایشی تنش شوری جوانه زدند. تجزیه واریانس نتایج آزمایش نشان داد که تفاوت بین لاین ها، سطوح تنش و اثرمتقابل دو عامل بر یکدیگر معنی دار هستند. لاین 7233 مقاوم ترین و 67-9597 و 261 در درجات بعد برای جوانه زنی بذر در شرایط تنش بودند. تیمار پیش جوانه زنی بذر چغندرقند برای مقابله با تنش شوری اثر مثبت نشان داد.

استقرار بوته, این ویترو, تنش شوری, تیمار پیش جوانه زنی, جنین بذری, چغندرقند, لاین 67-9597, لاین 7233, لاین 261