تنظیم اسمزی چغندرقند در شرایط تنش شوری

تحقیق حاضر در مرکز تحقیقات کشاورزی دیرالزور وابسته به کمیسیون عالی تحقیقات علمی کشاورزی (GCSAR) سوریه در فصول زراعی سال‎های 2010-2009 انجام گرفت و طی آن، نقش Na+، K+، Na+/K+، تجمع کربوهیدرات ها در برگ ها و عیار قند  در تنظیم اسمزی در شرایط تنش شوری در 10 ژنوتیپ چغندرقند (پنج ژنوتیپ منوژرم و پنج ژنوتیپ مولتی ژرم) بررسی شد. بوته های چغندرقند با آب شور که هدایت الکتریکی آن در سال اول 6/8-10 دسی زیمنس بر متر و در سال دوم 4/8-4/10 دسی زیمنس بر متر بود، آبیاری شدند. آزمایش به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار بود. نتایج نشان داد که تنش شوری باعث افزایش مقدار Na+ برگ ها و ریشه های تمام ژنوتیپ ها شد اما مقدار افزایش آن در برگ ها بیش از ریشه ها بود. مقدار K+ در برگ ها و ریشه های تمام ژنوتیپ ها کاهش یافت اما میزان این کاهش در ریشه ها کمتر از برگ ها بود که احتمالا به خاطر جایگزینی Na+ با K+ در این شرایط بود. بااین حال، در شرایط تنش شوری غلظت مواد محلول غیرآلی (Na+ و K+) در برگ ها بیشتر از ریشه ها بود. ژنوتیپ کاویمرا (مولتی ژرم) به خاطر مقدار بالای Na+ در برگ ها و ریشه هایش به عنوان متحمل ترین ژنوتیپ شناسایی شد درحالی که حساس ترین ژنوتیپ تیگریس (مولتی ژرم) بود که کمترین تجمع Na+ در برگ ها و ریشه ها را داشت. به طور کلی، تجمع قندهای محلول در برگ ها در ژنوتیپ های متحمل نسبت به ژنوتیپ های غیرمتحمل بیشتر بود. نتایج نشان داد بین عیار قند ریشه ها و تنش شوری همبستگی وجود ندارد. آنالیز همبستگی نشان داد که مقدار Na+ و سپس قندهای محلول مهم‎ترین مواد برای تنظیم پتانسیل اسمزی برگ های چغندرقند در شرایط تنش شوری بودند. علاوه بر این، می‎توان مقدار ساکارز و مقدار Na+ ریشه های چغندرقند را اصلی‎ترین مواد محلول برای تنظیم پتانسیل اسمزی دانست.

کلیدواژه ها:

تنظیم اسمزی ، تنش شوری ، چغندرقند ، ژنوتیپ ، سوریه